Säminuorâi taaiđâtábáhtus 6.5.2025 pargopáájáid almottâttâm lii áávus 10.-22.4.2025

Säminuorâi taaiđâtábáhtus ovdedeijee peeivi 6.5.2025 uárnejuvvojeh säminuoráid já -párnáid pargopáájáh sehe čuávuváá peeivi láávdástmij soundcheck. Pargopáájáid almottâttâm lii áávus 10.-22.4.2025. Pargopáájái uárnejeijen láá Sämimuseo Siida, Säämi párnáikulttuurkuávdáš Mánnu já Nuorâirääđi, já puoh pargopáájáh uárnejuvvojeh Säämi kulttuurkuávdáš Saijoosist, Anarist.  

Liŋkkâ pargopaajij almootmân: https://link.webropolsurveys.com/S/E3184722E7FB6826 

Uánihis kuvviimeh koskoho pargopáájáin: 

Säämimuseo Siida
Pargopájáohjelm lii fáállun kyevti ahejuávkun, 1.-4.lk já 5.-9.lk uáppeid. Pargopáájái teeman lii taan ive pirâstaaiđâ. Pargopáájáh älgih täsitijmijn já pišteh 45 minuttid. Taaiđâpargopáájáin pyehtih pihtâseh tuolvâđ iivnijn já lijmeest, te taan taaiđâateljen ij kannat kárvudâttâđ puoh fijnásumos pihtâsijd. Pargopáájáin mij adelep máhđulâšvuođâ kreatiivlâšvuotân, te puhelimijd kyeddip reepun tâi taaki luumon. Puoh tárbuliih amnâseh adeluvvojeh pargopáájást. Pargopáájáid lii almottâttâm muuneeld 10.-22.4.2025. 

1.-4. luokai pargopáájá teeman lii pirâstaaiđâ. Pargopáájást uápásmep taaiđâr-tuáijár Inghild Tapio muorâpáccáid já toi vuáđuld uáppeeh uážžuh rähtiđ jieškuuvijd muorâst já eres ärbivuáválijn kietâtyejiamnâsijn. Loopâst mij pieijâp párnái rähtim jieškuuvijd uáinimnáálá olgomuseon peljikuátán, kost toh uážžuh leđe uáinusist čoovčâ räi.  
Párnááh máálájeh jieijâs muáđuid muorâpiitán já hervâtteh muorâid tienuuvt, ko sij jiejah halijdeh adelum tyejiamnâsijguin. Jyehi páccás čálloo taaiđâr nommâ, vâi tuojijd puáhtá čáitálduv maŋa macâttiđ rähtei. Pargopáájá ääigi puáhtá savâstâllâđ tast, maid meerhâš jieškove. Pargopájápargoost páárnáš uážžu kuvviđ jieijâs eidu tagarin, ko sun uáiná jieijâs. Pargopáájást páárnáš puáhtá smiettâđ, ete kii sun lii já mii lii suu identiteet.   

5.-9. lk uáppei pargopáájást vuáijup mainâstâlmân pirâstaiđuu vuovijguin. Pargopáájá aalgâst savâstâllâp tast, magarijd sämmilijd mainâsijd uáppeeh láá kuullâm tâi maid mytologiahuáđđoid sij tietih. Pargopáájást nuorah peesih kuvviđ taid sämmilij mainâsij huáđđoid jieijâs tekstiiltuojijn. Inspiraation čäittip Lise Tapio Pittja tuojijd, main lii sämmilâš immeelhuáđđoo kovvejum šišne oolâ. Pargopáájá amnâsin láá timmâtyeje amnâseh, tego leđđee-, šišne- já pumbulkägispitáh. Tyejeh pyehtih leđe meid abstrakt taaiđâ. Tyejeest puáhtá vistig rähtiđ jotelis hammim pááppár oolâ. 
Jyehi tyeji lijmejuvvoo vuáláá oolâ já návt puoh taavluin šadda ohtsâš stuorrâ kollaasi-installaatio, mii piäijoo Siidast uáinimnáálá, tego puoh eres-uv taaiđâtyejeh. Tyejiolesvuotâ lii uáinimnáálá ive 2025 loopâ räi. Mij pivdep 9.lk uáppeid kyeđđiđ tärhibijd ohtâvuotâtiäđuid tuojij tuáhá, vâi pastep vuolgâttiđ tuojijd sijjân poostâ peht. Eres uáppei tyejeh toimâttuvvojeh škovláid,vâi máttáátteijeeh pyehtih jyehiđ taid rähteid.   

Kuohtui pargopáájái várás ráhtojeh pedagogisiih máŋguseh, main láá kirjáliih ravvuuh pargopáájást. Toos lasseen máhđulâšvuođâi mield sämikielâ-suomâkielâ –sänilistoh, moh kieđâvušeh pargopáájá já teema. 

Párnái kulttuurkuávdáš Mánnu  

ŠIŠNEPÄDDI
Šišnepäädi ponnoom, ponnum päädist ráhtoo čoovdâkilgool, laavhâ hervâttâs tet.  

POČČUUČUOLMÂ
Ärbivuáválâš poccuu čoonnâm muorân, ko tamâškyetih poccuu. Čuolmâ lii ohtâ tehálâš uási tiätu-tááiđust, mii lii pyeri oppâđ. Argâpeeivi matematiik já čuolmâ čuávdim! 

LIHÂSTUVAH
Tanssâpargopáájá luándust. 

Nuorâirääđi 

PUÁTTEEVUOTÂ SÄÄMIST 

Nuorâirääđi valjâpaje ohtân mittomeerrin lii Säminuorâi eellimtile ovdedem sämmilij päikkikuávlust, vâi säminuorâin ličij máhđulâšvuotâ pääcciđ já maccâđ sämikuávlun já haahâđ áigápuáđu meid ärbivuáválijn iäláttâsâin.  Maŋgii säminuorah kärttih varriđ uápui já pargoi tiet meddâl sämikuávlust.  

Nuorâirääđi lii vuávám sierâlágán tooimâid säminuorâi eellimtile ovdedem várás já taan pargopáájást taat fáddá kieđâvuššoo nuorâiguin. 

Čuosâttâhjuávkku: paješkovlâ já luvâttâh