Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio luovât loppâraportis

Staatârääđi asâttij Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio roovvâdmáánust 2021 oovtâstpargoost sämitiggijn já nuorttâlij sijdâčuákkimáin. Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio lii lamaš pargostis jiečânâs já sorjomettum. Komissio toimâpaje nohá taan ive loopâst.

Komissio asâtteijeetááhuh vuástáväldih loppâraapoort

”Tuotâvuotâ- já sovâdâttâmproosees luhostume tááhust lii tehálâš, et tiätu já ibárdâs sämmilijn Suomâ áinoo algâaalmugin lassaan Suomâst. Mij tuáivup, et mii pargo liäkká pálgá sovâdân nuuvt, et kyehti aalmug, syemmiliih já sämmiliih, pyehtih eelliđ nubijdis kunnijâtmáin šiev oovtâstpargoost koskânis”, tiäddut komissio saavâjođetteijee Hannele Pokka.

”Mun halijdâm kijtteđ Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio já komissio čälleevievâ tehálii já historjálii pargoost. Komissio paargon lii lamaš tuođâlâš já korrâ tárbu. Loppâraportân uápásmuvvoo huolâlávt já uáli stuorrâ tuođâlâšvuođáin”, iätá uáiviminister Petteri Orpo.

”Mun kiijtám puohâid taan räi porgum pargoost já eromâšávt sämmilijd, kiäh vuolgii fáárun taan prosesân. Mij asâtteijeetááhuh ferttip väldiđ loppâraapoort tuođâst: tot siskeeld ennuv tehálii já maaŋgâpiälásii tiäđu, moos uápásmuđ. Ton vuáđuld mijjân vist lii pyeri oovtâst tääl riemmâđ aktivlávt paargon já rähtiškyettiđ soovâd. Tääl lii äigi väldiđ kiävtun uđđâlágán jurdâččem sämiaašijn: puáris toimâmvyevih iä innig rijttáá”, pááhud sämitige saavâjođetteijee sajasâš Tuomas Aslak Juuso.

”Moonnâm neelji ive ääigi Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio lii kuullâm vijđáht sämisiärváduv já viggâm čielgiđ tuotâvuođâ. Mij sämmiliih lep algâmudo epiluáttámušâst huolâhánnáá uásálistám taan paargon, luáttám prosesân já muštâlâm almosávt lusis vuáttámušâidân-uv, moh onne luovâttum loppâraportist šaddeh uáinusân”, iätá nuorttâlij luáttámušolmooš Veikko Feodoroff.

Komissio pargo lii maaŋgânáál áinoošlajâsâš já historjálâš proosees nuuvt Suomâst ko maailmist. Komissio mittomeerrin lii lamaš árvuštâllâđ já aiccâđ sämmilijd čuoccâm já čyeccee olgoštem, vuoigâdvuođâi luávkkáámijd já assimilaatiopolitik Suomâst.

Komissio lii meid lasettâm tiäđulâšvuođâ sämmilijn Suomâst ässee algâaalmugin, iärrás lasseen tiilájum čuovâkovečáitálduv já kyevti dokumentelleekove peht.

Komissio čokkiittâs:

• pargoeellimprofessor, riehtitiettuu tuáhtár Hannele Pokka
• puásuituállee já irâtteijee Heikki Paltto
• haldâttâhtiettui maister, totkee Irja Jefremoff
• arkkâpispe emeritus, teologia tuáhtár Kari Mäkinen
• ollâopâttâhlehtor emerita, ohtsâškoddetiettui tuáhtár Anni-Siiri Länsman.

Komissio pargo toorjân lii toimâm čälleeviehâ, mon váldučällen lii toimâm Ulla Aikio-Puoskari. Lasetiäđuh Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissiost: https://sdtsk.fi/

Komissio loppâraapoort lii kyevtiuáság. Uási I siskeeld komissio toimâiävtuttâsâid. Raapoort uási II lii rahtum kuullâmamnâstuv analyys vuáđuld. Raapoort uási II lii juohhum viiđâ olesvuotân: kielâ, identitet já väldi, kulttuurärbi já tááláš kulttuur, maaŋgâjienâg Säämieennâm, ärbivuáváliih iäláttâsah já kulttuureh nubástusâi oovdâst sehe sämmilii ohtsâškode já sämmilij pyereestvaijeem.

Sämmilij sajadâh algâaalmugin lii torvejum Suomâst vuáđulaavâst. Vuáđulaavâ 17 § 3 moomeent mield sämmilijn algâaalmugin lii vuoigâdvuotâ paijeentoollâđ já ovdediđ jieijâs kielâ já kulttuur. Sämitiggeest adelum laavâ nubástusah šoddii vuáimán porgemáánust 2025.

Loppâraapoort juhlálâš luovâttem

Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio luovât loppâraportis staatârááđán, sämitiigán já nuorttâlij sijdâčuákkimân juovlâmáánu 4. peeivi 2025. Luovâttemtilálâšvuođâ maŋa komissio ohjelm juátkoo puohháid ávus kuulmâpiäivásâžžân tábáhtummeen oovtâstpargoost Baltic Circle -teatterfestivaláin, sämimuseo Siidain já Aalmuglâšteatteráin. Aalmuglâšteatterist já Siidast šaddeh historjálij tábáhtusâi válduläävdih, main raapoort já toos kirjejum feeriimeh lohhojeh jiänusân luuvij lohhei vuoimijguin 4.-6.12. Siärváduvlâš jiänusân luuhâm puáhtá čuávvuđ meid Yle Areenast.

Komissio uárnee loppâtilálâšvuođâs sämmilij päikkikuávlust Sämikulttuurkuávdáš Sajosist Anarist 16.12. tijme 12–17.

Lasetiäđuh: Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio saavâjođetteijee Hannele Pokka p. 040 482 2772, Sämitige saavâjođetteijee sajasâš Tuomas Aslak Juuso, p. 040 687 3394, nuorttâlij luáttámušolmooš Veikko Feodoroff, p. 050 396 1297 já sierânâsäššitobdee Nina Brander, staatârääđi kanslia, p. 0295 160 347.

Liiŋkah:

• Komissio loppâraapoort
• Koveh tilálâšvuođâst
• Tilálâšvuođâ paddim
• Sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio saavâjođetteijee Hannele Pokka sahâvuáru tilálâšvuođâst
• Uáiviminister Orpo sahâvuáru tilálâšvuođâst
• Sämitige saavâjođetteijee sajasii Tuomas Aslak Juuso sahâvuáru tilálâšvuođâst
• Nuorttâlij luáttámušolmooš Veikko Feodoroff sahâvuáru tilálâšvuođâst