Sämimađhâšem eettisij ravvui vuossâmuuh uđđâ koveh láá valmâštum
Ráiđukovetaaidâr Sunna Kitti sárgu kuuvijd Ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem toimâprinsiipeh -ravvuid. Ubâ kovemateriaal lii tárguttâs valmâštuđ keessiv 2019. Uđđâ materiaal lii uáivildum vuosâsaajeest oppâmateriaalkiävtun mađhâšemsyergi uáppeid sehe mađhâšemsyergi sierâ tuáimeid já mađhâšeijeid, kiäh puátih kuávlun.
Kuuvijd já ravvuu teevstâid ovtâstitmáin halijdep luptiđ sämimaađhâšmân lohtâseijee háástuid vijđásubbooht tiättun. “Tuáivup, ete visuaallâš informaatio čielgiit ravvui viestâ já taha älkkeebin tom iberdem já anonväldim”, muštâl haavâ vuávájeijee Kirsi Suomi.
Vuossâmuuh koveh láá tääl valmâštum. Puátteevuotâ, mon mij halijdep -kove vuáđuduvá eettisij ravvui vision. Visio mield sämmilij ärbivuáváliih iäláttâsah láá eellimvuáimáliih já kannattitteeh. Ärbivuáválij iäláttâsâi paaldâst uđđâ iäláttâsah tego ovdâsvástádâslâš já eettisávt kilelis sämmilâšvuotân vuáđuduvvee mađhâšem tuárjuh ärbivuáválij iäláttâsâid já ovdedeh pargolâšvuođâ páihálávt.
Visio mield vuáđudum sämimađhâšem ravvimkuávdáš juáhá sämmiláid já sämikulttuurân lohtâseijee tuotâvuođâlii tiäđu mađhâšeijeid já mađhâšemtuáimeid sehe tiäđu eettisávt kilelis tuáimee säämi mađhâšemtuáimein. Meid sämisiärváduv argâ já juhleh, sehe sämmilij päikkikuávlu eennâmkevttim láá šiev visiost vuohâsávt oohtânheiviittum maađhâšmáin nuuvt, ete sämmilij vuoigâdvuođah já kulttuur váldojeh huámmášumán já taid kunnijâtteh.
Šiev visio vyestikeeččin lii Puátteevuotâ, mon mij ep haalijd. Taan kooveest eettisij ravvui visio ij lah olášum, iäge lah pastam čuávdiđ taid háástuid, maid haldâšmettum mađhâšeijei juátkoo lasanem lii toohâm. Sämmilij päikkikuávlun sundešum mađhâšem lii haldâšmettum já sämmilij ärbivuáváliih iäláttâsah láá karttâm sirdâšuđ mađhâšem oovdâst. Mađhâšem olgopele aalmug kulttuurtaavij já ärbivuovij turvâstem ij lah luhostum, peic sämisiärváduv argâ já juhleh láá karttâm mađhâšemčuosâttâhhân já uáinámuššân.
“Tuáivum, ete kuuvijn lii vaikuttâs toos, maht mađhâšeijeeh já mađhâšemsyergi uáinih sämmilijd já sämikulttuur. Mađhâšem, mii vuáđuduvá puástu já puárisáigásijd mielâkuuvijd, kááržud tom jo ovdiist uccâ saje, mast sämmiliih pyehtih rijjâ hárjuttiđ jiejâs kulttuur nuuvt, ete iä šoođâ hettejum. Mun lam huolâst tast, ete kyláh muttojeh páiháláid aassâmkiälbuttemin”, iätá ráiđukovetaaidâr Sunna Kitti tast, manen sun vuolgij fáárun sárgud kuuvijd ravvuin.
Ovdâsvástádâslii já eettisávt kilelis sämimađhâšem toimâprinsiipeh láá tuhhiittum Sämitige čuákkimist 24.9.2018. Eettisij ravvui váldu-ulmen lii meddâlistiđ sämmilâšvuođáin ávhástâllee mađhâšem sehe sämmilijd kyeskee puástutiäđu, mii leevvân mađhâšem peht. Nubben tiäddučuogâstâhhân lii turviđ mađhâšem olgopele aalmug kulttuurtaavijd já ärbivuovijd. Máttááttâs- já kulttuurministeriö lii ruttâdâm haavâ.
https://samediggi.fi/samimadhasem-eettisiih-ravvuuh/?lang=an
Lasetiäđuh
Vuávájeijee Kirsi Suomi, Kulttuurlávt ovdâsvástádâslâš sämimađhâšem, 010 839 3118, kirsi.suomi(at)samediggi.fi