Sämitigge tuhhiittij Suomâ haldâttâs iävtuttâs sämitiggelaavâ nubásmitmist jienâiguin 15-3

Sämitige čuákkim tuhhiittij 29.11.2022 Suomâ haldâttâs iävtuttâs Sämitiggeest adelum laavâ já rikoslaavâ 40 lovo 11 § nubásmitmist jienâiguin 15-3 (ohtâ kuárus jienâ). Olesčuákkim iävtut lasseen, ete sämitiggelaavâ 10 § hammim Sämitige jesânijn peividuvvoo sämmilij päikkikuávlu kieldâmittomere uásild.   

Sämitige čuákkim kuulâi ovdil miärádâstoohâm äššitobden riehtiministeriö ovdâsteijeid uásádâhhoovdâ Johanna Suurpää já ráđádâllee virgeulmuu Yrsa Nyman sehe oovtviärdásâšvuođâváldálii Kristina Stenman.

Ääši kieđâvušmist jeessân Anu Avaskari iävtuttij love jeessân kyedditdijn, ete sämitiggelaavâ 10 § hammim Sämitige jesânijn peividuvvoo sämmilij päikkikuávlu kieldâmittomere uásild. Iävtuttâs mield Sämitiggeest kalgeh leđe ucemustáá kyehti jeessân já ohtâ värijeessân Iänuduv, Aanaar já Ucjuv kieldâin sehe Suáđigil kieldâ Laapi palgâs kuávlust. Loopah 13 jesânid valduuččii jienâmere vuáđuld, kuittâg tienuuvt, ete ucemustáá vittâ jeessân kalgeh leđe sämmilij päikkikuávlust.

Vyeimist orroo laahân verdiddijn kieldâmittomereh kiäppániččii ovttáin jesânijn per kieldâ, mutâ ohtsis sämmilij päikkikuávlust valduuččij ohtâ jeessân eenâb mittomeerijn. Jeessân Anu Avaskari iävtuttâs vuoitij stiivrâ iävtuttâs jienâiguin 15-0 (4 kuárus jienâ). Miärádâsâst kuođđii sierâuáivil. Kulmâ jeessân kuođđii miärádâsâst ohtâsii sierâuáivil.

– Sämitigge lii toohâm miärádâs, mon váimusist lii koččâmuš algâaalmug jiešmeridemvuoigâdvuođâ olášuumist. Sämitige stuorrâ eenâbloho lii jienâiguin 15-3 sämitiggelahâiävtuttâs tyehin, já mun tuáivum meid, ete iärráseh kunnijâtteh taam miärádâs, iätá Sämitige saavâjođetteijee Tuomas Aslak Juuso.

Láá pahudâm, ete Suomâ staatâ lii kiärdulávt rikkom aalmugijkoskâsijd olmoošvuoigâdvuotâsopâmušâid vyeimist orroo sämitiggelaavâ ooleest ovdâmerkkân sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuođâ háárán.

Toos lasseen Sämitige čuákkim mieđettij stiivrân vääldi ovdediđ lahâiävtuttâs já táárbu mield ráđádâllâđ nubástusiävtuttâsâin, jis ääši ij pyevti ton huápulâšvuođâ keežild pyehtiđ Sämitige uđđâ čuákkimân.

– Tuáivu mield puoh aalmugovdâsteijeeh já oles syemmilâš ohtsâškodde láá Sämitige toorjân já kunnijâtteh mii vuoigâdvuođâ meridiđ mii jieččân aašijn. Torjuu puáhtá čäittiđ maaŋgânáál, ovdâmerkkân vuáláčälimáin adressi tâi väldimáin ohtâvuođâ jieččân aalmugovdâsteijei. Tääl lii äigi finniđ sämitiggelaavâ moolân, juátká saavâjođetteijee Juuso.

Suomâ haldâttâs adelij ovdâskoodán iävtuttâs sämitiggelaavâ nubásmitmist 17.11.2022. Ovdâskodde lii toollâm vuolgâttâssavâstâllâm lahâiävtuttâsâst já meridâm, ete äšši vuolgâttuvvoo vuáđulahâváljukoodán, moos eennâm- já vyevdituáluváljukodde, ekonomiaváljukodde sehe pargoeellim- já täsiárvuváljukodde kalgeh adeliđ ciälkkámuš majemustáá 31.1.2023.

Lahâiävtuttâs ulmen lii ovdediđ sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuođâ olášume sehe pyerediđ sämmilij jieijâs kielân já kulttuurân kyeskee jiešhaldâšem já Sämitige toimâhinnáid.

Sämitiggelahâiävtuttâs tehálumoseh uđâsmitmeh:

• 3 § valjâluvâttâlmân merkkim hinái uđâsmittem já valjâluvâttâllâm čoggim uđđâsist
• Uđđâ jiečânâs já sorjohánnáá nubástusuuccâmlävdikode vuáđudem valjâluvâttâlmân kyeskee aašij várás
• Valjâi ovdedem já jienâstem älkkeedittem
• Virgeomâhái ráđádâllâmkenigâsvuođâ nanodem já uđđâ njuolgâdus sämmilij vuoigâdvuođâi huámmášumán väldimist virgeomâhái tooimâst
• Sämitige almos toimâvääldi ovdedem
• Puárásmâm njuolgâdusâi modernistem

Uáppáásm fáádán:

• Sämitiggelaavâ nubástus | Sämitigge
• Riehtiministeriö hahâsijđo sämitiggelaavâ nubásmitmist
• Sämitige tiäđáttâs 17.11.2022: Sämitiggelaavâ ovdán ovdâskoodán – Sämitigge kieđâvuš ääši nuuvt jotelávt ko máhđulâš
• Riehtiministeriö tiäđáttâs 17.11.2022: Sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuotâ já jiešhaldâšem nanosmuveh

Lasetiäđuh:

Tuomas Aslak Juuso
Saavâjođetteijee
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi 

Liiŋkah:

https://www.flickr.com/photos/samediggi-saamelaiskarajat/albums

• Sämitige Flickr-tilist tun kaavnah kuuvijd ei. Sämitige tooimâst, jesânijn já tábáhtusâin. Kuuvijd puáhtá kevttiđ tiäđusirdem tárguttâssáid šiev taavij mield. Merkkii kove käldee já kovvejeijee noomâ.