Sämitige stivrâ oovdânpuáhtá uáivilalmottâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmprosesist Sämitige čuákkimân
Sämitige stivrâ tuhhiittij čuákkimist 2.12.2019 uáivilalmottâs ain oovdânpyehtimnáál Sämitige čuákkimân, jis čuákkim meerrid tuhhiittiđ iävtuttâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmist.
Uáivilalmottâsâst pahuduvvoo, ete sämmiliih láá
algâaalmug táálái neelji staatâ, Taažâ, Ruotâ, Suomâ já Ruošâ kuávlust. Sämmilijn
lii jieijâs aalmugin já algâaalmugin sehe aalmuglii sehe raajijd rastaldittee uáinust
jiešmeridemvuoigâdvuotâ.
Uáivilalmottâsâst tiäduttuvvoo, ete mainâšum staatâi
assimilaatioproseseh láá čuáccám sämmiláid nuuvt ohtsávt ko ovtâskâs ulmuu tääsist-uv,
jieškote-uv aalmugstaatâ jiešvuođâiguin já raajij rasta. Uáivilalmottâsâst
čujotteh, ete staatâi assimilaatiopolitiik sämmilij háárán lii häittidâm sämiaalmug
jiešráđálii ovdánem já tuođâlii täsiáárvu já oovtviärdásâšvuođâ olášume
sämmilij já ohtsâškode kooskâst páihálávt, kuávlulávt, aalmuglávt, raajij rasta
já aalmugijkoskâsávt.
Uáivilalmottâsâst pahuduvvoo tergâdin, ete staatârääđi oovtâstpargoost
Sämitiggijn já Nuorttâlij sijdâčuákkimáin aasât tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio
nuurrâđ já tuođâštiđ sämmilij feerim Suomâ staatâ já ton sierâ virgeomâhái
sämikulttuur já ton materiaallii vuáđu rikkoo tooimâin já tast, magareh
vaikuttâsah já čuávumušah tain láá lamaš já ain láá sämmiláid algâalmugin já
ton jesânáid ovtâskâs olmožin, sehe toohâđ taam uássin tubdâstum ibárdâsân
tast, mii lii mii historjá já tááláá äigi.
Uáivilalmottâsâst tiäduttuvvoo, ete tuotâvuotâ-
já sovâdâttâmkomissio asâttem ij lah ilo ige vuáittu. Taan tuođâlii tooimân kalga
riemmâđ tondiet, ko oovdeb vyevih piäluštiđ sämmilij kuávluid já kulttuurijd iä
lah pijssám nubásmittiđ viggâmušâid assimilistiđ sämmilijd váldukulttuurân.
Komissio algâttem lii juohhum soro tile tiäđulâžžân tast, mon kales iä jieijâs
eellimääigi kiergânâm finniđ vuoigâdvuođâ. Komissio toimâ kalga lekkâđ já
išediđ kieđâvuššâđ traumaid, maid sämmiliih nuuvt aalmugin ko ovtâskâs olmožin
kyeddih suhâpoolvâst nuubán. Tai traumai kieđâvuššâm nuuvt ovtâskâs ulmuu
tääsist ko meid kollektivlávt lii lussâd já hirmástuttee. Kuittâg tot kalga
tábáhtuđ tienuuvt, ete epitäsitiädu paijeentuállee tooimâid puáhtá tubdâstiđ já
nubásmittiđ, vâi sämiaalmug vuoigâdvuotâ jiešmeerridmân meid siskiibeln puáhtá olášuđ.
Sämitige stivrâ oovdânpuáhtá Sämitige čuákkimân
iävtuttâs
tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmân tuhhiittem tâi hilgom. Toos
lasseen stivrâ oovdânpuáhtá Sämitige čuákkimân, ete jis Sämitige čuákkim
meerrid tuhhiittiđ iävtuttâs, te Sämitige čuákkim toos lasseen tuhhit
uáivilalmottâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmist sehe tuhhit
iävtuttâs Sämitige monâttâlmin oovdânpyehtiđ staatârááđán kyevti komissaar.
Luuvâ oles uáivilalmottâs
sehe iävtuttâs
Sämitige valjimmonâttâlmin.
Sämitige
5/2019 čuákkim 17.-18.12.2019 äššilisto.
Lasetiäđuh: Sämitige saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio puh. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
