Sämitigge haalijd ovdediđ arktâsii tutkâmuš Kiävu tutkâmsajattuvâst oovtâstpargoost Turku ollâopâttuvváin já Ucjuv kieldáin

Turku ollâopâttuv stivrâ kollij Kiävu tutkâmsajattuvâst porgemáánu loopâbeln, Ucjuv kieldâ kyessin sehe Sämitiggeest Anarist. Sehe Ucjuuvâst já Anarist teivâdmeh lijjii viehâ ávus já epivirgáliih. Savâstâlmeh kuoskii Kiävu tutkâmsajattuv historján, onnáá piäiván já puátteevuotân.

Laapi tutkâmlájádâs Kiävu lii palvâlâm tutkâmuš eromâšávt Turku ollâopâttuvâst masa čiččâmlov ihheed. Tutkâmlájádâs lii ollâopâttâhân eromâš tehálâš, tastko sajattâh taha máhđulâžžân uáli kuhes tutkâmrááiđuid sehe maaŋgâtieđâlii oovtâstpargo já kuáhtáámijd.

Turku ollâopâttâh lii käävci tieđâkode stuorrâ, maaŋgâtieđâlâš ollâopâttâh, mon tieđâliih intresseh ulâtteh luándu tutkâmušâst kulttuurij tutkâmušân já purâstutkâmušâst ohtsâškoddetiettuid. Luándu nubástuvá tavveen jotelávt já tondiet ton tutkâm lii eidu tääl eromâš kriittâlâš. Siämmáánáál lii tehálâš tutkâđ meid tave ässei eellim nubástum.

Taan maaŋgâ syergi tutkâmuš hinnái pyeredem já modernisistem várás Turku ollâopâttâh oovded tääl tutkâmsajattuv aktiivlávt. Sajattuvâst láá lamaš joođoost merhâšittee huksimpargoh, ko ollâopâttâh piäjá tääl sajattuv čoođâpyereedmân já infrastruktuur oovdedmân suulân kulmâ miljovn eurod.

Tutkâmsajattâh lii Turku ollâopâttuv uáinust meid maaŋgâi máhđulâšvuođâi saje. Sajattâh puávtáččij faallâđ tilálâšvuođâid ovdâmerkkân tieđâmađhâšem oovdedmân – ko peri tutkâmtooimâ vátámâšah váldojeh huámmášumán. Tieđâmađhâšem potentiaal kolgâččij meid kieldâ tubdâđ ohtân kiäsuttem- já toollâmvyemitahhen sehe luánduriggoduvâi já sämikulttuur tubdâm lasetteijen.

Meid Sämitigge lii perustum arktâsii tutkâmuš oovdedmist Kiävu tutkâmsajattuvâst oovtâst Turku ollâopâttuvváin já Ucjuv kieldáin. Šoŋŋâdâhnubástus já luánduhiävvu vaigutteh merhâšitteht sämmilij puoh ärbivuáváláid iäláttâssáid. Sämisiärváduvâst lii tárbu ovdâmerkkân šoŋŋâdâhnubástus vuáhádumohjelmân puoh ärbivuáválij iäláttâsâi uáinust. Oovtâstpargoin puávtáččii ovtâstittiđ tutkum tiäđu já ärbivuáválii tiäđu vuáhádume vuáđđun.

Párnááh já nuorah, kiäh ääsih Ucjuv kieldâst, láá ovdâvuoigâdvuođâlii sajattuvâst, tastko sij peesih jieijâs kieldâst uápásmuđ tiettuu já tutkâmuš rähtimân, ko peri mij rävisulmuuh iberdep taam potentiaal. Ucjuvnjäälmi škoovlâ já Sämmilâšluvâttuv oovdâst orroo tuurnah láá šiev ovdâmerkkân tast, mon oovtkiärdánis vuovvijn puáhtá pyehtiđ tutkâmuš párnái já nuorâi aargâ uássin.

Oppâlájádâsoovtâstpargo Turku ollâopâttuvváin addel meid Sämmilâšluvâttâhân máhđulâšvuođâ ovdediđ jieijâs máttááttâsfalâlduv ovdâmerkkân arktâsii kuávlu biologian. Tondiet lii-uv pyeri, ete ollâopâttâh ana oovtâstpargo Ucjuv tuáimeiguin tehálâžžân. Ollâopâttuvâst láá ennuv ääših maid faallâđ, tego merhâšittee Ávus ollâopâttuv uáppufalâldâh, já falâlduv anneem veikâba škovlâmáttááttâsâst lii máhđulâš.

Ollâopâttuvâst tuáivuh-uv, ete oovtâstpargo Ucjuv kieldáin já ucjuvlij irâtteijeiguin já irâtteijeevuođâst perustum ulmuiguin juátkoo já ete sajattuv tooimâ puáhtá ovdediđ meid páihálij navcâiguin.

Marjo Kaartinen, rehtor, Turku ollâopâttâh
Päivi Kontio, kieldâhovdâ, Ucjuv kieldâ
Pirita Näkkäläjärvi, saavâjođetteijee, Sämitigge
___

Lasetiäđuh:
Päivi Kontio
040 744 7630
paivi.kontio@utsjoki.fi

Pirita Näkkäläjärvi
044 7533 766
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi