Saavâjođetteijee Näkkäläjärvi váldusárnon EU algâaalmugij dialogist – ”Tarbâšuvvoo šoŋŋâdâhnubástusân vuáhádumohjelm sämmilij puoh ärbivuáváláid iäláttâssáid”
EU arktâsâš foorum já algâaalmugij dialog uárnejui Brysselist 14.–15.5. Vuossâmuu tove tábáhtusâst lâi meid nuorâi dialog.
Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi (uálg.) lâi ohtâ váldusárnoo EU algâaalmugij dialogist Brysselist já Sämitige nuorâirääđi jeessân Niila-Juhán Valkeapää uásálistij EU arktâsii nuorâi dialogân, mii uárnejui vuossâmuu tove. Kove: Janne Hirvasvuopio / Sämitigge
Sämitige saavâjođetteijee já säämi parlamentaarlii rääđi saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi lâi ohtâ váldusárnoo EU arktâsii foorumist já algâaalmugij dialogist Brysselist 15.5. Nubeh algâaalmugij dialog váldusárnooh láin EU aalmugijkoskâsij kyeimivuođâi komissaar Jutta Urpilainen já Kalaallit Nunaat EU-ovdâstus hovdâ Inuuteq Holm Olsen.
Saavâjođetteijee Näkkäläjärvi pajedij savâstis oovdân Suomâ Sämitige EU-politiik kulmâ váldumittomeeri.
– Sämitigge lii meridâm pajediđ EU-aašijd aalmugijkoskâsii tooimâs njunošân. EU:st puátá lahâasâttem, mii vaaigut sämmiláid já moos EU kuávlu áinoo algâaalmug kalga peessâđ vaiguttiđ. Lasseen tuáivup EU:st torjuu aššijd, moh láá teháliih sämmiláid, saavâjođetteijee Näkkäläjärvi iätá.
Sämitige vuossâmuš EU-mittomeerrin lii finniđ pisováid ráhtusijd sämmilij uásálistmân EU miärádâstohâmân, mieldi luhâmáin Suomâ, Ruotâ já Taažâ sämmilij ohtsâš pisovâš ovdâstus Brysselân.
Nubben EU-mittomeerrin lii šoŋŋâdâhnubástusân vuáhádumohjelm sämmilij puoh ärbivuáváláid iäláttâssáid já toos tuárvi EU-ruttâdem.
– Sämmilij puoh ärbivuáváliih iäláttâsah taistâleh jieijâs siäilumist, ko šoŋŋâdâhnubástus ovdán arktâsii kuávlust. Mij tarbâšep EU iše puoh ärbivuáválij iäláttâsâi vuáháduumân uđđâ tiilijd. Ovdâmeerhâ puávtáččii keččâđ Taažâst, kost láá pyerebeht tuáimee vuáháduvah ko Suomâst finniđ tállân iše ovdâmerkkân puásuituálleid, kiäh killájeh kuátuenâmij jiäŋumist, saavâjođetteijee Näkkäläjärvi iätá.
Kuálmád EU-mittomeerrin lii sämmilii irâtteijeevuođâ já sämikuávlu eellimvyeimi ovdedem, mast Sämitigge haalijd väldiđ aktiivlii rooli.
– Tarbâšuvvojeh movtijdittee tahheeh ovdediđ sämmilij ekonomâlii toimâlâšvuođâ ton sajan, ete Sáámán puáhtojeh págulávt ráhtulii mittokaava haavah, tego pieggâvyeimi. Sämikulttuur vuáđuld ovdedum eellimvyeimi puáhtá kilelis pargosoojijd, tuálá tavekuávlu assum kuávlun já škoovlah tievâ párnáin, iätá saavâjođetteijee Näkkäläjärvi.
Näkkäläjärvi pajedij savâstis oovdân meid rijjâ já tiätun vuáđuduvvee munemiettâm prinsiip (FPIC, Free, Prior and Informed Consent) merhâšume puoh haavâin, moh kyeskih Sáámán.
– Kalga mušteđ, ete puoh ekonomâlâš toimâ arktâsii kuávlust tábáhtuvá algâaalmugij enâmijn. Killeelvuotâ lii tušes sääni, jis iä kunnijât algâaalmugij vuoigâdvuođâid, saavâjođetteijee Näkkäläjärvi iätá.
EU arktâsâš nuorâi dialog uárnejui vuossâmuu tove
EU arktâsii foorum ooleest uárnejui vuossâmuu tove meid arktâsâš nuorâi dialog. Ton mittomeerrin lii ovdediđ vuárusavâstâllâm, ibárdâs já oovtâstpargo arktâsii kuávlust perustum nuorâi juávhust.
Proojeekt teeman lii Nuorâivuođâ vyeimi?! – nuorâi uásálistem já nuorâi miärádâstoohâm arktâsii kuávlust já Euroopâst. Proojeekt fáálá 32 nuorân tilálâšvuođâ lonottiđ jurduid, uáinuid já vuáttámušâid arktâsijn fáádáin.
Nuorâirääđi jeessân Niila-Juhán Valkeapää lâi mieldi Arktâsij nuorâi dialog -projektist já seervâi siämmást EU arktâsii foorumân.
– Ko arktâsii kuávlu merhâšume šadda, te sämmiláid kalga tähidiđ jieijâs jienâ EU miärádâstohâmist, tastko arktâsii kuávlust ij paste savâstâllâđ rehelávt algâaalmugijttáá. Nuorâirääđi viggá nanodiđ säminuorâi uásálâšvuođâ meid EU tääsist já puáhtá návt säminuoráid äigikyevdilis já tehálijd aašijd oovdân, muštâl Valkeapää.
Sämitige ovdâsteijen EU arktâsii foorumist lijjii saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi, lahâčällee Kalle Varis, aalmugijkoskâsij aašij čällee Inka-Saara Arttijeff sehe nuorâirääđi ovdâsteijee Niila-Juhán Valkeapää. Lasseen Sämitige jeessân Janne Hirvasvuopio uásálistij Barents euroarktâsii rääđi algâaalmugpargojuávhu saavâjođetteijee roolist.
EU arktâsâš foorum lii tábáhtus, mast arktâsii kuávlu sierâ peelij ovdâsteijeeh čokkâneh oohtân já pyehtih savâstâllâđ ei. arktâsii kuávlu majemui aaigij ovdánmist. Tábáhtusâst savâstâllii EU arktâsii politiik majemui aaigij juvssoin já kejâstii puátteevuotân. Tábáhtus ooleest uárnejuvvoo jyehi ive algâaalmugij dialog.
Lasetiäđuh:
Pirita Näkkäläjärvi
Saavâjođetteijee
044 753 3766
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi
