Saaǥǥjååʹđteeʹjj Näkkäläjärvi väʹlddmainsteeʹjen EU alggmeerai dialoogâst – ”Taarbšet äimmõsmuttsa šiõttlâʹttemprogramm pukid säʹmmlai äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvuõʹjjid”
EU aarktlaž foorum da alggmeerai dialoog rieʹššeš Brysslest 14.–15.5. Vuõssmõs vuâra šõddmõõžžâst leäi še nuõri dialoog.
Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹjj Pirita Näkkäläjärvi (vuäʹljs.) leäi õhttân väʹlddmainsteeʹjen EU alggmeerai dialoogâst Brysslest da Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz vuäzzlaž Niila-Juhán Valkeapää vuässõõđi vuõssmõs vuâra riõššum EU aarktlaž nuõri dialooʹǧe. Snimldõk: Janne Hirvasvuopio / Sääʹmteʹǧǧ
Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹjj da sääʹm parlamentaarlaž suåvtõõzz saaǥǥjååʹđteeʹjj Pirita Näkkäläjärvi leäi õhttân väʹlddmainsteeʹjen EU aarktlaž fooruumâst da alggmeerai dialoogâst Brysslest 15.5. Jeeʹres alggmeerai dialoog väʹlddmainsteeʹj leʹjje EU meeraikõskksaž kueiʹmmvuõđi komissaar Jutta Urpilainen da Grönlaand EU- eeʹttkâsttõõzz šurr Inuuteq Holm Olsen.
Saaǥǥjååʹđteeʹjj Näkkäläjärvi kaaggi mainsteen ouʹdde Lääʹdd Sääʹmteeʹǧǧ EU-politiikk koumm väʹlddtäävtõõzz.
– Sääʹmteʹǧǧ lij tuʹmmjam kaggâd EU-aaʹššid meeraikõskksaž tåimmʼmõõžž njonna. EU:st šâdd säʹmmlaid vaaikteei lääʹjjšiõttummuž, koozz EU vuuʹd tåʹlǩ åårrai alggmeer âlgg piâssâd vaaikted. Lââʹssen EU:st tuäivat ǩieʹssemvieʹǩǩ säʹmmlaid vääžnai aaʹššid, saaǥǥjååʹđteeʹjj Näkkäläjärvi särnn.
Sääʹmteeʹǧǧ vuõssmõs EU-täävtõssân lij vuäǯǯad põõšši rajjâz säʹmmlai vuässõõttmõʹšše EU tuʹmmstõktuõjju, mieʹldd looǥǥeeʹl Lääʹdd, Ruõcc da Taarr säʹmmlai õhttsaž põõšši eeʹttkâsttõs Bryssla.
Nuʹbben EU-täävtõssân lij äimmõsmuttsa šiõttlâʹttemprogramm pukid säʹmmlai äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvuõʹjjid da tõõzz riʹjttjeei EU-teäggtõs.
– Puk säʹmmlai äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjj ǩeâšttâʹtte åårrmõõžžstes, ǥu äimmõsmuuttâs ouddan aarktlaž vuuʹdest. Taarbšep EU vieʹǩǩ puki äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjji šiõttlõõvvmõʹšše ođđ åårrmõõžžid. Ouddmiârk vuäitči ǩiõččâd Taarrâst, koʹst liâ Lääʹdd jäänab tåimmai vueʹjj vuäǯǯad vuõigg vieʹǩǩ ouddmiârkkân palggsi jiõŋŋmõõžžâst ǩiõrddi puäʒʒhoiʹddjeeja, saaǥǥjååʹđteeʹjj Näkkäläjärvi särnn.
Kuälmten EU-täävtõssân lij säʹmmlai põrggivuõđ da sääʹmvuuʹd jieʹllemvueʹjj ooudâsviikkmõš, koʹst Sääʹmteʹǧǧ haaʹlad väʹldded aktiivlaž rool.
– Taarbšet loŋŋtõõzzid ooudâs viikkâd säʹmmlai tällõõzzlaž liikkeeʹesvuõđ tõn sâjja, što Sääʹmjânnma puuʹtet pääkk mieʹldd fabriiklaž mettkääʹv haʹŋǩǩõõzzid, mâta piõggviõǥǥ. Säʹmmlai kulttuur vuâđald ooudâs vikkum jieʹllemviõkk põhtt ǩeâllʼjeei tuâjjpaaiʹǩid, âânn tâʹvvbeäʹl jälstemnalla da škooul liâ tiiud päärnain, särnn saaǥǥjååʹđteeʹjj Näkkäläjärvi.
Näkkäläjärvi kaaggi saaǥǥâst ouʹdde še pääkkteʹmes da tiõttu vuâđđõõvvi ouddmiâsttmõõžž vuâđđjurddi (FPIC, Free, Prior and Informed Consent) miârktõõzz pukid Sääʹmjânnam kuõskki haʹŋǩǩõõzzin.
– Âlgg muʹštted, što puk tällõõzzlaž toiʹmmjummuš aarktlaž vuuʹdest šâdd alggmeerai jânnmin. Ǩeâllʼjemvuõtt lij kuâras sääʹnn, jõs alggmeerai vuõiggâdvuõđid jeäʹt ââʹn ciistâst, saaǥǥjååʹđteeʹj Näkkäläjärvi särnn.
EU aarktlaž nuõri dialoog rieʹššeš vuõssmõs vuâra
EU aarktlaž fooruum õhttvuõđâst rieʹššeš vuõssmõs vuâra še aarktlaž nuõri dialoog. Tõn täävtõssân lij oouʹdeed vuârrmainstummuž, fiʹttjõõzz da aarktlaž vuuʹdest älšmam nuõri kõskkvuõđâst.
Projeeʹkt teeʹmmen lij (Nuõrrvuõđ viõkk) Nuoruuden voima?! – nuõri vuässõõttmõš da nuõri tuʹmmstõktuâjj aarktlaž vuuʹdest da Eurooppâst. Projeʹktt taʹrjjad 32 nuõʹrre poodd särnnad jurddjid, ǩiõččâmvuõʹjjid da tobdlmid aarktlaž aaʹššin.
Nuõrisuåvtõõzz vuäzzlaž Niila-Juhán Valkeapää leäi mieʹldd Aarktlaž nuõri dialoog -projeeʹktest da vuässõõđi seämma poodd EU aarktlaž fooruuʹme.
– Aarktlaž vuuʹd miârktõõzz šõõddeen säʹmmlaid âlgg täʹǩǩeed jiijjâs jiõnn EU tuʹmmstõktuâjast, ǥu aarktlaž vuuʹdest jeäʹt pââʹst mõõnnâd vuõigg saǥstõõllmõõžžid alggmeeraitaa. Nuõrisuåvtõs ǩiččlââtt raaveed sääʹmnuõri vuässadvuõđ še EU tääʹzzest da põhtt nääiʹt sääʹmnuõrid ääiʹjpoddsaž da vääžnai aaʹššid ouʹdde, särnn Valkeapää.
Sääʹmteeʹǧǧ eeʹttǩeeʹjen EU aarktlaž fooruumâst leʹjje saaǥǥjååʹđteeʹjj Pirita Näkkäläjärvi, lääʹǩǩpiisar Kalle Varis, meeraikõskksaž aaʹšši piisar Inka-Saara Arttijeff di nuõrisuåvtõõzz eeʹttǩeeʹj Niila-Juhán Valkeapää. Lââʹssen Sääʹmteeʹǧǧ vuäzzlaž Janne Hirvasvuopio vuässõõđi Bareeʹnts euroaarktlaž suåvtõõzz alggmeertuâjj-joouk saaǥǥjååʹđteeʹj roolâst.
EU aarktlaž foorum lij šõddmõš, koʹst aarktlaž vuuʹd jeeʹres vueʹssbeäʹli eeʹttǩeeʹj noorâʹtte õʹhtte da vueiʹtte saǥstõõllâd jm. aarktlaž vuuʹd mõõnnipoddsaž ouddnummšest. Šõddmõõžžâst saǥstõʹlleš EU aarktlaž politiikk mõõnnipoddsaž õsttmõõžžin da raʹjješ ǩičldõk pueʹttiäigga. Šõddmõõžž õhttvuõđâst riâžžât ekksaž alggmeerai dialoog.
Lââʹssteâđ:
Pirita Näkkäläjärvi
Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei
044 753 3766
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi
