Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ finnij jotkâruttâdem – Haavâst vyerdih pisováid čuávdusijd
Ucjuv kieldâ já Sämitige ohtsâš sämikielâi káidusmáttááttâs piiloothaahâ lii finnim jotkâruttâdem. Máttááttâs- já kulttuurministeriö lii mieđettâm haahân ruttâdem ihán 2023 räi. Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ vuolgij joton ive 2018 já tááláš ruttâdem lâi mieđettum ive 2021 loopâ räi.
Proojeekthovdâ Hanna Helander illood jotkâruttâdmist. Tot tuárju haavâ ulme sämikielâi káidusmáttááttâs fastâdmist Suomâst.
– Suulân 70 prosenttid vuáđuškovlâahasijn sämipárnáin ääsih já joteh škoovlâ sämmilij päikkikuávlu kieldâi ulguubeln. Lii eromâš tehálâš, ete sij-uv finnejeh máhđulâšvuođâ oppâđ suvâidis kielâ. Sämikielâi máttááttâs fastâdem sämikuávlu ulguubeln lii tehálâš ovdánem tai sämipárnái kielâ já kulttuur pyerrin, Helander tiäddut.
Meid ovdedempargojuávkku iävtut máttááttâs fastâdem
Máttááttâs- já kulttuurministeriö asâttij ive 2020 sämikielâi já sämikielâlii máttááttâs ovdedempargojuávhu, mon raapoort valmâštui taan ive cuáŋuimáánust. Pargojuávkku meid iävtut, ete sämmilâšmáttááttâs kalga fastâdiđ sämmilij päikkikuávlu ulguubeln.
Sämikielâi máttááttâs káidusohtâvuođâi peht lii lamaš šiev čuávdus taid škovláid, main aldamáttááttâs ornim ij lah máhđulâš, paahud Sämitige škovlim- já oppâmateriaallävdikode saavâjođetteijee Tauno Ljetoff.
– Sämikielah láá nuuvt uhkevuálásiih, ete toi máttááttâsân kolgâččii jotelávt finniđ noonâ vuáđu. Taan muddoost lii pyeri, ete toimâ juátkoo, mutâ mij vyerdip čuuvtij pisováid čuávdusijd, Ljetoff muštâl.
Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ uárnee Suomâst sarnum kuulmâ sämikielâ, anarâš-, nuorttâlâš- já tavesämikielâ, máttááttâs sämmilij päikkikuávlu (Ucjuuhâ, Aanaar, Iänudâh sehe Suáđigil kieldâ taveuási) ulguubeln. Haavâ uáppeemeeri lii lasanâm jyehi ive. Tääl haavâ peht máttááttâs finnejeh 92 uápped pirrâ Suomâ, já tain 44 máttááttâleh tavesämikielâ, 27 anarâškielâ já 20 nuorttâlâškielâ. Haavâst láá mieldi 35 máttááttâs uárnejeijed sehe 59 škovlâd.
Lasetiäđuh:
Hanna Helander
Proojeekthovdâ
040 7012 094
hanna.helander(at)edu.utsjoki.fi
Arla Magga
Proojeektkoordinaattor
040 198 5033
arla.magga(at)samediggi.fi
