Sämikuávlu tuáimeeh avžuutteh siäiluttiđ torjuu, mii máksoo säämi kielâlaavâ vuáđuld

Sämitigge, sämmilij päikkikuávlu kieldah (Aanaar, Ucjuuhâ, Iänudâh já Suáđigil), Laapi pyereestvaijeemkuávlu, Säämimuseo Siida já Säämi máttááttâskuávdáš láá čáállám oovtâst avžuuttâs siäiluttiđ torjuu, mii máksoo säämi kielâlaavâ vuáđuld. Avžuuttâs mield torjust ij kolgâččii čuoppâđ, ko tast láá vaikuttâsah sämikielâláid palvâlussáid.

– Mij avžuuttep ovdâskode macâttiđ säämi kielâlaavâ miäldásii torjuu 250 000 euro táásán. Staatârääđi iävtut ive 2025 budjetân 130 000 euro čuoppâm torjui, iätá Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi.

Iävtuttum summe ij lah tuárvi virgeomâhái tárboid

Staatârääđi budjetiävtuttâsâst iävtuttum summe ij lah tuárvi styeres toid tárboid, moh virgeomâháin láá säämi kielâlaavâ olášutmist.

Säämi kielâlaavâ vuáđuld maksum torjui tárguttâssân lii ovdediđ säämi kielâlaavâ olášume já torjuid puáhtá kevttiđ laavâ heivitmist šaddee koloid.

Toorjâ lii táválávt kevttum tulkkum- já jurgâlempalvâlusâi uástimân, sehe sämikielâ škovliimân uásálistmist šaddee sajasâškoloid. Vuávájum čuoppâmeh vaiguttiččii merhâšitteht sämikielâlii pargei finniimân já sämikielâi eellimvuáimálâšvuotân Suomâst.

Torjuin láá juksâm puorijd puátusijd

Toorjâ, mii máksoo säämi kielâlaavâ vuáđuld, lii lamaš ohtâ tehálumos vyehi lasettiđ sämikielâlij pargei mere.

Torjuu vievâst láá puáhtám mieđettiđ jyehi ive pálhálii virgeriijâ sierâ suorgij áámmátulmuid sämikielâi máttááttâllâm várás. Sierâ seelvâtmeh čäittih, ete jo ohtâ sämikielâlâš pargee sáttá merhâšitteht pyerediđ almos palvâlusâi finnim. Vänivuotâ lii eromâšávt anarâš- já nuorttâlâškielâlijn pargein.

Haldâttâs miärádâs rävisolmoošškovlimtorjuu meddâlistmist hiäjusmit pargoelimist orroo ulmui máhđulâšvuođâid máttááttâllâđ sämikielâ, já tondiet säämi kielâlaavâ vuáđuld maksum torjuu merhâšume lii ovdiist stuárráb.

Kielâlaavâ torjuu tääsi lii lamaš paijeel 200 000 eurod

Toorjâ, mii máksoo säämi kielâlaavâ vuáđuld, lii lamaš stuárráámus ive 2023, kuás tot mieđettui ohtsis 290 000 eurod, ko Laapi pyereestvaijeemkuávlu lasettui säämi kielâlaavâ heiviittemsuárgán. Ive 2024 torjuu meeri lii lamaš 250 000 eurod, já tääl lii vuávájum kepidiđ tom 120 000 euron.

Vuávájum čuoppâm vaaigut eromâšávt Aanaar kieldâ já Laapi pyereestvaijeemkuávlu máhđulâšvuođáid pyevtittiđ virgeomâhâšpalvâlusâid kuulmâ sämikielân. Lasseen torjui pyehtih puáttee ive aalgâst puáttiđ meid lasetáárbuh, ko pargovyeimi- já iäláttâspalvâlusâi (PI-palvâlusah) uđâsmittem puáhtá kieldáid lasepargo já PI-palvâlusah kalgeh leđe sämmilij päikkikuávlust fáállun sämikielân. Taat ruttâdemtárbu ij lah valdum vuotân PI-uđâsmittem ruttâdmist.

Sämikielâlij pargei vänivuođâ čuávdimân tarbâšuvvoo staatâ toorjâ

Ohtsii avžuuttâsâst pahuduvvoo, ete sämmilij päikkikuávlust virgeomâháid já eres tuáimeid lii hástulâš ohtuu jieijâs ruđâlij resursijguin čuávdiđ sämikielâlii pargei vänivuođâ, peic toos tarbâšuvvoo staatâ toorjâ.

Avžuuttâsâst iävtuttuvvoo, ete staatâ aalgât jotelis tooimâid, vâi puátteevuođâst-uv sämiaalmugân puáhtá faallâđ säämi kielâlaavâ miäldásijd palvâlusâid já sämikielah pisoh eellimvuáimálâš kiellân. Toorjâ kolgâččij ucemustáá västidiđ moonnâm ive tääsi, ađai 250 000 eurod.

Avžuuttâs vuáláčälleeh:

Iänuduv kieldâ

Aanaar kieldâ

Suáđigil kieldâ

Ucjuv kieldâ

Laapi pyereestvaijeemkuávlu, sämikielâliih já kulttuurmiäldásiih palvâlusah

Sämitigge

Säämimuseo Siida

Säämi máttááttâskuávdáš

Luuvâ oles áánnum tääbbin (suomâkielân): Vetoomus saamen kielilain mukaisen avustuksen puolesta

Lasetiäđuid adelává:

Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi, 044 7533 766, pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi

Sämitige kielâtorvočällee Anne Kirste Aikio, 010 839 3124, anne-kirste.aikio(at)samediggi

Tiäđuh torjuin, moh máksojeh säämi kielâlaavâ vuáđuld:

Säämi kielâlaavâ miäldásiih torjuuh – Riehtiministeriö (oikeusministerio.fi) (suomâkielân)

Ávus reivâ rävisolmoošškovlimtorjuu sajanpuáttee orniistâlmijn | Sämitigge (samediggi.fi)