Sämitigge pettâšum vuáđulahâváljukode miärádâsân maŋediđ sämitiggelaavâ kieđâvuššâm

Vuáđulahâváljukode kolliistâlmân uásálistii 11 vuáđulahâváljukode jesânid, váljukodderäđiulmuuh sehe staatârääđi já Laapi lito ovdâsteijeeh. Vuáđulahâváljukode já Sämitige teivâmân lijjii puávdejum puoh Sämitige jesâneh. Uási uásálistii pääihi alne Saijoosist já uási káidusohtâvuođâiguin.    

– Sämitigge kijttá vuáđulahâváljukode teivâmist já kolliistâlmist sämikuávlust pääihi alne. Lii tehálâš peessâđ muštâliđ mii uáinuid já savâstâllâđ tehálijn aašijn, iätá Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi. 

Vuáđulahâváljukodde muštâlij Sämitiigán teivâmist, ete sij maŋedeh sämitiggelahâiävtuttâs kieđâvuššâm tassaaš ko uđđâ vaaljah láá uárnejum, tastko AHR meridij toimâttiđ sämitiggevaaljâid uđđâsist.   

Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi iätá, ete Sämitigge ličij tuáivum, ete sämitiggelaavâ uđâsmittem ličij ovdánâm tego lii vuávájum, kuás uđđâ laahâ ličij puáttám vuáimán iävtuttum mield 1.7.2024.    

– Maŋedem lii pettâšume, tastko peevdi alne lii ráđádâllâmpuáđus sämitiggelahâiävtuttâsâst. Tot lii iävtuttâs, mon staatâ kyehti maŋalâs haldâttâs, Marin já Orpo haldâttâsah, láá tuhhiittâm já mon Sämitigge tuhhiittij jo moonnâm paajeest jienâiguin 15–3, 1 kuárus. Lahâiävtuttâs rievdâdičij OA kocceemorgaanij pahudem aalmugijkoskâsij olmoošvuoigâdvuotâsopâmušâi luávkkáámijd, moh láá ain vyeimist, iätá saavâjođetteijee Näkkäläjärvi.  

AHR čuávduseh lasetteh tiädu lahâuđâsmittem oovdedmân

AHR adelij kulmâ ihekirjemiärádâs sämitiggelaavâst já sämitiggevaaljâin 27.3. Äššiolesvuođâ tááhust merhâšittee ihekirjemiärádâsâst KHO:2024:44 jienâstii jienâiguin 5–2. Miärádâsâst pahuduvvoo, ete áášán lohtâs riävtálâš epičielgâsvuotâ. AHR paahud miärádâsâst meid, ete olmoošvuoigâdvuotâtoimâorgaanij uáivilalmottâsah iä lamaš čuávdus adelem räi jođettâm lahâasâttemnubástusân.   

– Mii uáinu mield AHR miärádâsah já AHR president Kari Kuusiniemi almoliih kommenteh eenâb lasetteh tiädu rievdâdiđ já uđâsmittiđ sämitiggelaavâ OA orgaanij miärádâsâi mield, ko ájáttâllâđ aašijn, paahud saavâjođetteijee Näkkäläjärvi.  

 OA olmoošvuoigâdvuotâkomitea já näliolgoštem vuástásâš komitea (CERD) adelii Suomân iivij 2019 já 2022 laŋgâtteijee čuávdusijd sämitiggelaavâ tulkkuumist já kenigiteh Suomâ tärhistiđ laavâ vâi tot kunnijât sämmilij jiešmeridemvuoigâdvuođâ. Sämitiggelaahâ lii ivveest 1995 já tot lii maaŋgâi oosij uásild uáli puárásmum.   

– Meid sämmilijn kolgâččij leđe vuoigâdvuotâ ääigi tääsist orroo lahâaasâtmân. Mist kolgâččij leđe máhđulâšvuotâ peessâđ ovdediđ puoh kuulmâ Suomâst ellee sämikielâ, mii kulttuur, sämmilij puoh ärbivuáválijd iäláttâsâid, sämikuávlu eellimvuáimálâšvuođâ já mii eellimvyevi ääigi tääsist orroo sämitiggelaavâ vuáđuld, iätá saavâjođetteijee Näkkäläjärvi.  

Sämitiggelaavâ uđâsmittem lasseen teivâdmist vuáđulahâváljukuudijn savâstâllui meid eres äigikyevdilis aašijn, tego Tiänu kuálástemnjuolgâdusâin sehe miäcástem- já kuálástemvuoigâdvuođâin sämmilij päikkikuávlust já eromâšávt Vuáču kuávlust.  

Vaaljâi uđđâsist ornim lii algâttum

Sämitigge lii algâttâm vaaljâi uđđâsist ornim. Vaaljâid lii tárguttâs orniđ uđđâsist 1.–30.6.2024. Valjâtoimâttâh lii algâttâm pargos, já Sämitige stivrâ iävtut tievâsčuákkimân, ete moonnâm paajeest toimâm valjâlävdikodde nomâttuvvoo uđđâsist pargosis vaaljâi uđđâsist ornim várás. Sämitiggelaavâ já AHR miärádâs mield uđđâsist ornimnáál vaaljâi tooimâtmist huolât, jis máhđulâš, siämmáš valjâlävdikodde ko komettum vaaljâin. Sämitige čuávuvâš tievâsčuákkim lii 12.4.   

Lasetiäđuh:

Pirita Näkkäläjärvi
Saavâjođetteijee 
044 753 3766
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi