Virgeomâhái budjetčuoppâmeh uhkedeh sämikielâi ovdedem

Kooveest čižetpeln Taažâ Sämitige president Silje Karine Muotka (kove: Ørjan Marakatt Bertelsen), Ruotâ Sämitige stiivrâ saavâjođetteijee Håkan Jonsson (kove: Marcus Bäckström) ja Suomâ Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi (kove: Ville Fofonoff).

Taažâ, Ruotâ já Suomâ pele Sämitigeh láá vuáđudâm Säämi Kielâkäldee ovdediđ sämikielâi normâdem. Tain kuulmâ Tave-enâmijn lii stuorrâ ovdâsvástádâs väldiđ huámmášumán sämikielâlii aalmug já ton oovce jieškote-uv sämikielâd.

Tave-eennâmlijn instituutioin tego Taažâ kielâraađijn (Språkrådet), Ruotâ Institutet för språk och folkminne já Suomâ Päikkieennâmlij kielâi kuávdáást lii ovdâsvástádâs normâdiđ ucceeblovokielâid.   Siämmáánáál parga Säämi Kielâkäldee, ko tot noormâd sämikielâid.

Sämikielah láá uccâ, hiäjus tiileest orroo kielah, já lii vaigâd kavnâđ kielâlii äššitubdâmuš puoh staatâin. Raajijd rastâldittee kielâoovtâstpargo lii tondiet tehálâš sämikielâi ohtsii vuáđu paijeentolâmân.

Ohtsâš normâdemorgaan lii tehálâš, vâi puáhtá visásmittiđ tom, ete kielah ovdáneh siämmáá suundán rääji kuohtui peelij. Terminologia ovdánmân vaigutteh vuáimálávt eenâblovokielah, já tondiet tave-eennâmlâš oovtâstpargo lii merhâšittee tehálâš vâi visásmittoo ohtsâš kielânormâdem. Sämikielah tarbâšeh meid noonâ vuáđu já ennustetteevuođâ, vâi meritiätulâš kielâpargo lii máhđulâš.

Normâdempargo ij lah iähtu tuš peri sämikielâi kiävtun almolávt, peic meid digitaallij riäidui, tego riävtuičäällim tärhistemohjelmij já sárnumsyntees oovdedmân. Tágáráid riäidoid lii tárbu, vâi lii máhđulâš kevttiđ sämikielâid digitalisistum ohtsâškoddeest.

Puoh Tave-enâmeh láá čonâdâttâm suojâliđ já ovdediđ sämikielâid já sämisiärvusijd.  OA algâaalmugkielâi ihelohe (2022–2032) fáálá haldâttâssáid eromâš tilálâšvuođâ visásmittiđ sämikielâi kuhes áigáduv ovdánem. Iävtuttum budjetkeeppidmeh Ruotâst já Suomâst hiäjusmiteh taan mittomere.

Keeppidmeh tovâtteh epivisesvuođâ sämikielâi ovdánmân puátteevuođâst. Ruuđah, moh ovdil láá čujottum tuárjuđ kielâ normâdem, láá tääl kepidum, já tot uhked sämikielâi oles kielâpargo vuáđu.

– Mij avžuuttep tondiet ájáttâlhánnáá algâttiđ tooimâid, moh visásmiteh Säämi Kielâkäldei ruttâdem vâi sämikielâi puátteevuotâ visásmittoo.

Taažâ Sämitige president Silje Karine Muotka

Ruotâ Sämitige stiivrâ saavâjođetteijee Håkan Jonsson

Suomâ Sämitige saavâjođetteijee Pirita Näkkäläjärvi

Tuávááštiätu

• Säämi Kielâkäldee lii sämiaalmug ohtsâštave-eennâmlâš äššitobdeeorgaan sämikieláid kyeskee koččâmušâin.
• Säämi Kielâkäldee tooimâ ruttâdeh Suomâ, Ruotâ já Taažâ Sämitigeh oovtâst.
• Suomâ Sämitige kulttuurjiešhaaldâšmân čujottum ruttâdmân ihán 2025 čyeccee čuoppâmij keežild ruttâdem, mii mieđettuvvoo Säämi Kielâkäldei, kalga kepidiđ.
• Ruotâ haldâttâs budjetiävtuttâsâst ihán 2025 ij Säämi Kielâkäldei lah čujottum ruttâdem ollágin.