Vuođđoláhkaváljagoddi attii smiehttamušas sámediggelágas – Sámedikki stivra gieđahallá ášši bearjadaga

Vuođđoláhkaváljagoddi attii gaskavahko 4.6. smiehttamušas sámediggelágas. Smiehttamušas ii evttohuvvo nuppástahttit 3 §, mii guoská vuoigatvuođa beassat merkejuvvot válgalogahallamii iige 9 §, mii guoská ráđđádallangeatnegasvuođa. Nuppástusat gusket nuppástusohcanlávdegotti čoavdinčoahkkáibiju ja váidinvuođuštusaid alimus hálddahusriektái.

– Vuođđoláhkaváljagoddi lea gieđahallan vuđolaččat sámediggeláhkaevttohusa ja geavahan dasa ollu áiggi. Buorre, ahte gieđahallan lea dál fidnejuvvon mollii. Sámedikki stivra gieđahallá ášši čuovvovaččat ja addá dieđu mearrádusdahkama maŋŋá, dadjá Sámedikki ságadoalli sadjásaš Tuomas Aslak Juuso.

Sámediggi lea oassálastán aktiivvalaččat vuođđoláhkaváljagotti gullamiidda sámediggeláhkaevttohusas. Ášši sáddejuvvui vuođđoláhkaváljagoddái 14.2.2024, masa eana- ja meahccedoallováljagoddi, ekonomiijaváljagoddi ja bargo- ja dásseárvováljagoddi galge addit iežaset cealkámuša láhkaevttohusas.

– Giittán vuođđoláhkaváljagotti ja ságadoalli Heikki Vestmana proseassas ja das, ahte Sámediggi lea ožžon dasa gullevaš sajádaga ja sáhtán searvat vuođđoláhkaváljagotti gullamiidda, joatká Juuso.

Sámedikki čoahkkin dohkkehii mannan válgabajis evttohusa sámediggelágas jienaiguin 15–3, 1 guoros jietna. Dasa lassin Sámedikki čoahkkin mieđihii stivrii fápmudusa ovddidit láhkaevttohusa ja dárbbu mielde ráđđádallat nuppástusevttohusain, jos ášši ii sáhte dan hohpolašvuođa dihte buktit ođđa Sámedikki čoahkkimii. Sámediggi ja vuoigatvuođaministeriija ráđđádalle sámediggelága guoskevaš evttohushápmosis sámediggelága 9 § mielde juovlamánus 2023 ja fidnejedje ráđđádallanbohtosa buori vuoiŋŋas.

Vuođđoláhkaváljagotti smiehttamuššii gullet guokte sierraoaivila. Vuođđoláhkaváljagoddi lei goittotge ovttamielalaš vuođđolágas oaivvilduvvon árvvoštallamis.

Lassedieđut láhkaođastusas:

• Duogáš: Riikkaidgaskasaš Olmmošvuoigatvuođasoahpamušaid gohcinorgánat (ON:id olmmošriektekomitea ja nállevealaheami vuostásaš komitea) adde jagiin 2019 ja 2022 Supmii sivalažžan cealki mearrádusaid, mat laktásedje Sámedikki válgalogahallamii. Ođastusa ulbmilin lea ollašuhttit daid gohcinorgánaid čovdosiid ja čuoldit eret olmmošvuoigatvuohtaloavkidemiid, ja maid beaividit boarásmuvvan lága ee. jienastangeavadagaid oasil.
• Ulbmil: Ovddidit sámiid iešmearridanvuoigatvuođa ollašuvvama ja buoridit sámiid iežaset giela ja kultuvrra guoskevaš iešráđđema ja Sámedikki doaibmaneavttuid.
• Válmmaštallan: Ođastus vuođđuduvvá kansliijahoavda Pekka Timosa doaibmagotti evttohusaide ja ovddit doaibmagottiid bargui. Evttohus válmmaštallojuvvui ovttasráđiid Sámedikkiin.
• Guovddáš nuppástusat:
  • Válgalogahallamii merkema eavttut ođasmahttojuvvojit. Boahttevuođas válgalogahallama oasil lea gažaldat dušše vuoigatvuođas jienastit ja álgit evttohassan Sámedikki válggaide iige das, gean sáhttá doallat sápmelažžan. Válgalogahallamii merkema kritearat vástidivčče gillii vuođđuduvvi vuolggasajiid, mat leat geavahusas maiddái Ruoŧas ja Norggas.
  • Iehčanas ja sorjjasmeahttun nuppástusohcanlávdegoddi doaimmašii vuosttas nuppástusohcandássin válgalogahallama guoskevaš áššiin Sámedikki stivrra sajis.
  • Eiseválddiid ráđđádallangeatnegasvuohta čielggasmahtto. Ovttasdoaibman- ja ráđđádallangeatnegasvuohta ii velge atte Sámediggái gieldinrievtti, muhto gažaldagas lea meannudannjuolggadus.
  • Válggaid áigeplánat ja válgameannudeapmi buoriduvvo ee. dainna lágiin, ahte jienasteapmi sámediggeválggain dahkko álkibun.

Vuođđoláhkaváljagotti dieđáhus 4.6.2025 https://www.eduskunta.fi/FI/tiedotteet/Sivut/Perustuslakivaliokunnan-mietinto-saamelaiskarajalaista-on-valmistunut.aspx

Ášši gieđahallandieđut riikkabeivviin: https://www.eduskunta.fi/FI/vaski/KasittelytiedotValtiopaivaasia/Sivut/HE_100+2023.aspx

Lassedieđut:

Tuomas Aslak Juuso
Ságajođiheaddji sadjásaš
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi