Ealáhusat, vuoigatvuohta ja biras

Sámediggi ovddida sámiid vuoigatvuođalaš sajádaga ja buorida sámiid árbevirolaš ealáhusaid barganeavttuid ovttasbarggus ealáhusbargiiguin. Sámi eallinvuohki árbevirolaš ealáhusaiguin lea gitta sámiid ruovttuguovllu eallinfámolaš eatnamiin ja čáziin nu, ahte mearrádusbargamii, mii laktása birrasii, váikkuheapmi lea Sámedikki barggu dehálaš oassi.

Vuođđolága 17.3 § mielde sámiin lea eamiálbmogin vuoigatvuohta bajásdoallat ja ovddidit iežaset giela ja kultuvrra. Dán vuoigatvuođas lea badjel buolvvaid olli luondu, elege sámiin lea vuođđolágas sihkkaraston vuoigatvuohta kultuvrrain bargamii nu otne go boahttevuođasge. Sámiid kultuvrra doaba lea dynámalaš ja dasa gullet máŋggalágan elemeanttat, iige leat vejolaš meroštallat doahpaga vuđolaččat. Sámekultuvrii gullet earret eará sámegiella, kulturárbi, kulturcelkosat, dáidda, árbediehtu, luonddugaskavuohta, árbevirolaš ealáhusat dego sámiid eamiálbmogin ollašuhttán earáge kultuvrra dábit ja hámit.

Sámiid árbevirolaš ealáhusat leat guolásteapmi, boazodoallu, meahcásteapmi, čoaggin ja sámeduodji ja daid dán áigásaš ollašuhttinvuogit. Smávva turismadoaibma sáhttá leat árbevirolaš ealáhusaid doarjjan birgenlági skáhppomis. Árbevirolaš ealáhusain sámegiella lea bargama lunddolaš oassi, ja ealáhusat doibmetge giela ja kultuvrra aktiivvalaš geavahanbáikin, maid bokte dieđut ja daiddut maiddái sirdojuvvojit njuovžilit buolvvas nubbái.

Sámediggi addá sámiid vuoigatvuođaide, ealáhusaide ja birrasii laktáseaddji áššedovdicealkámušaid, bargá evttohusaid ja álgagiid, ráđđádallá sámediggelága 9 §:a mielde sierra virgeoapmahaččaiguin ja oassálastá čanusjoavkobargamii sihke earálágan ealáhusaid, sámiid vuoigatvuođaid ja birrasa guoski dilálašvuođaide. Sámedikki addin áššedovdicealkámušaide, evttohusaide, álgagiidda ja eará áššebáhpáriidda sáhttá oahpásmuvvat dokumeantabáŋkkus.

Sámedikki vuoigatvuođa-. ealáhus- ja birassektorii válmmaštallo doaibmabajiid mielde sámiid vuoigatvuođa-, ealáhus-, kulturárbe-, ja biraspolitihkalaš doaibmaprográmma, mii meroštallá sektorii doaibmabaji mihttomeriid ja doaibmabijuid daid juksama várás.