Sámediggi oassálasttii Venezia arkitektuvrabiennála rahpandoaluide
Sámediggi oassálasttii Venezia arkitektuvrabiennála rahpandoaluide helloduorastaga 18.5. Venezia arkitektuvrabiennálas lea mielde sápmelaš arkiteakta ja dáiddár Joar Nango Romssas, Norgga beale Sámis. Nango Girjegumpi-prošeavttas beassá návddašit skábmamánu rádjai Davviriikkaid paviljoŋŋas Venezias.
Govva: Norgga Sámedikki dievasčoahkkinjođiheaddji Tom Sottinen (gurut bealde), Sámiráđi ságadoalli Áslat Holmberg, arkiteakta ja dáiddár Joar Nango, ja Suoma Sámedikki kulturlávdegotti ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi Girjegumpis Venezia arkitektuvrabiennálas 2023. Govva: James Taylor-Foster
Joar Nango lea čoaggán badjel vihttanuppelot jagi girjeráju eamiálbmogiid arkitektuvrras, designas, eamiálbmogiid árbedieđus, aktivismmas ja dekolonisašuvnnas. Čoakkáldagas leat dál badjel 500 almmustahttima.
Girjegumpi boahtá davvisámegiela sániin ’girji’ ja ’gumpi’. Gumpi lea unna vovdna, man geassit mohtorgielkká maŋis ja man badjealbmát geavahit barggusteaset. Sátnestoagus čujuha girjerádjui ja vuorkái ja ráhkadussii, mas girjerádju ja vuorká seailluhuvvojit.
Girjegumppe birrasii lea šaddan olles eamiálbmotdiehtoguovddáš, mas leat sámi dáidda ja duodji, materiálat, design-detálljat, smávvaealligovvateáhter ja sierralágan lanjat lohkamii ja čoahkkaneapmái.
–Girjegumpi lea áigeguovdilis ságastallama rahpan eamiálbmogiid ja sámiid arkitektuvrras. Dát lea geahččanguovlu, mii váilu ságastallamis goittotge dáppe Suoma bealde. Seammás Girjegumpi lea bealiváldin eamiálbmogiid rivttiid beales birra máilmmi. Girjegumpi dahká oinnolažžan dan, ahte huksejuvvon birrasa leavvan álo viiddit guovlluide ii dábálaččat vuhtiiváldde eamiálbmogiid eallinhámiid ja jurddašanvuogi, dadjá Suoma Sámedikki kulturlávdegotti ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi, guhte ovddastii Suoma Sámedikki biennála rahpandoaluin.
Arkiteakta ja dáiddár Joar Nango (gasku badjin) joavkkuinis. Govas maiddái Suoma Sámedikki kulturlávdegotti ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi (badjin olgeš bealde) ja su bálddas gurut bealde Norgga Sámedikki dievasčoahkkinjođiheaddji Tom Sottinen ja Sámiráđi ságadoalli Áslat Holmberg. Govva: Laurian Ghinițoiu (2023). CC BY-SA 4.0.
Ovdal Venezia biennála Girjegumpi lea johtán birra máilmmi jagi 2018 rájes. Okta veršuvdna das lea leamaš oaidnin láhkai Dáládáidaga musea Kiasmas Helssegis. Go Girjegumpi ii jođe, de dan ruoktu lea Sámi dáiddaguovddážis Kárášjogas, Norgga bealde.
Venezia arkitektuvrabiennálii ceggejuvvon Girjegumpi lea viiddes ovttasbargoprošeakta. Das leat mielde erret eará čuovvovaš dáiddárat, arkiteavttat, dutkit ja eará oassebealit: Havard Arnhoff, Ken Are Bongo, Petter Bratland, Stefano Crosera + Margherita Pasqualato (Cantiere Daniele Manin), Mathias Danbolt, Ole-Henrik Einejord, Astrid Fadnes, Jenni Hakovirta, Eirin Hammari, Elin Haugdal, Petri Henriksson, Tone Huse, Robert Julian Hvistendahl, Iver Jaks + Jon Ole Andersen, Anne Kare Kemi, Annik Kristiansen Hagen, maka design, Grete Johanna Minde, Karen Inger Anne Nango, Nils John Nango, Anne Henriette Nilut, Ole Thomas Nilut, Raisa Porsanger, Tobias Aputsiaq Prytz, Anders Rimpi, Katrine Rugeldal, Wimme Saari, Sámi arkitektuvrasátnegirjejoavku, Arne-Terje Sather, Katarina Spik Skum, Mary Ailonieida Somban Mari, Četil Somby, Anders Sunna, Anna-Stina Svakko, Eystein Talleraas, Petter Tjikkom, Magnus Antaris Tuolja, Ájtte-musea, Arctic Arts Festival – Festspillene i Nord-Norge -festivála, Sámi Dáiddaguovddáš (SDG), RDM – Sámiid Vuorká-Dávvirat -musea ja UiT – Norgga árktalaš universitehta.
Davviriikkaid paviljoŋŋa oamastit ovttas Ruoŧŧa, Suopma ja Norga. Dán vuoro váldoovddasvástádus davviriikkalaš čájáhusa lágideamis lea ArkDesis elege Ruoŧa arkitektuvra- ja designguovddážis. Kuráhtorin doibmet Carlos Minguez Carrasco ja James Taylor-Foster, ja prošeaktahoavdan Luba Kuzovnikova. Gávccinuppelogát riikkaidgaskasaš arkitekturčájáhus La Biennale di Venezia lea rabas 20.5.–26.11.2023 Venezias, Itálias.
Lassedieđut:
Pirita Näkkäläjärvi
Kulturlávdegotti ságajođiheaddji
040 3577 006
pirita.nakkalajarvi@gmail.com
