Rávvagat diŋgojeaddjái

• Sámegiela dulkkat leat viehka unnán, de dulkoma ordnema lea buorre álggahit áiggil. Dulkkaid sáhttá leat váttis oažžut oanehis áiggis.
• Dulkoma diŋgodettiin lea buorre čielggadit diŋgojeaddji oktavuođadieđuid, dulkongiela, áigemuttu ja báikki, dulkoma čađahanvuogi, dulkoma fáttá ja bisttu nu dárkilit go vejolaš, vai dulka sáhttá ráhkkanit ovddalgihtii.
• Čielggat galle dulkka dárbbašuvvo dilálašvuhtii. Dulkkaid mearri lea gitta dilálašvuođa bisttus ja gielaid mearis, mat leat dulkonláhkái.
• Muitte sihkkarastit, man sámegiela dulkka dárbbašat, davvisáme-, anáraš- vai nuortalašgielat.

• Dulkomis lea buorre soahpat ovddalgihtii barggu eavttuid, bargoáiggi, bálkká mii máksojuvvo ja šluhtteneavttuid.
• Dulkkaiguin lea buorre soahpat maiddái das, gullágo soahpamuššii vejolaš idjadeapmi, mátkebuhtadus, borramušbuhtadus dahje beaiveruđa máksin.
• Dulkkas lea dahkkivuoigatvuohta iežas dulkomii, ja dulkoma vurkema eavttuin galgá soahpat ovddalgihtii.
• Jos dulkon ordnejuvvo gáiddusoktavuođain, galgá das soahpat ovddalgihtii dulkkain ja čielggadit, maid teknihkalaš ordnemiid dulkon gáibida.

• • Čielggat mii dulkonvuohki heive buoremusat dilálašvuhtii ja dárbbašago dulkomii sierranas teknihka.
  • Áššiiddikšundulkon sáhttá dáhpáhuvvat lagašdulkomin báikki alde dahje gáiddusdulkomin ovdamearkka dihte telefovnna dahje videodulkonrusttegiid bokte.
  • Álbmotdilálašvuođa dulkon sáhttá dáhpáhuvvat konsekutiivvalaččat dahje simultánalaččat, ja gulul hállamiin.
    • Konsekutiivadulkomis hálli ja dulka hállaba vurrolagaid. Konsekutiivadulkon ii gáibit sierranas dulkonrusttegiid, muhto dan sáhttá ordnet seamma jienanannemiin go eará dilálašvuođa.
    • Simultánadulkomis hállan dulkojuvvo seamma áigge nuppi gillii. Simultánadulkon gáibida dulkonrusttega. Dilálašvuođa ordnejeaddji vástida dulkonrusttega ordnemis.
  • Go dulkon ordnejuvvo gáiddusin, lea buorre soahpat gáiddusdulkoma geahččaleapmi ovdal dulkoma.

  Dulkonteknihka sáhttá jearrat Sámekulturguovddáš Sajosis. Oktavuođadieđut gávdnojit Sajosa neahttasiidduin.

• Dulkoma duogášmateriálaid galgá doaimmahit dulkii nu árrat go vejolaš, vai dulka sáhttá ráhkkanit bures dulkondilálašvuhtii. Duogášmateriálat leat ovdamearkka dihte dilálašvuođa prográmma, oassálastiidlistu, áššegirjjit mat leat gieđahallanláhkái dahje sáhkavuoruide laktáseaddji duogášmateriálat.
• Muitte doaimmahit maiddái áiggi mielde beaiváduvvon veršuvnnaid ja áiddo ovdal dilálašvuođa fidnejuvvon materiálaid dulkkaide nu jođánit go vejolaš.

• Soaba dulkkaiguin, man olu ovdal dilálašvuođa álgima galgá leat báikki alde. 
• Dulkkaiguin lea buorre soahpat das, gii doaibmá dilálašvuođas dulkkaid oktavuođaolmmožin, vai dulkkat ožžot dárbbu mielde oktavuođa dilálašvuođa ordnejeaddjái. 

• Sáhtát ohcat freelancer-jorgaleaddjiid Sámedikki jorgaleaddjiid ja dulkkaid ohcanbálvalusas
• Bargga fálaldaga jorgalanbálvalusas
• Jorgalusa diŋgodettiin lea buorre ovdanbuktit goitge daid áššiid
  • Jorgalusa vuolggagiella ja čuozáhatgiella
  • Teavstta fáddá ja sisdoallu
  • Teavstta guhkkodat, jorgaleaddjit sáhttet bearrat mávssu mearkameari, siidomeari dahje gurgadashatti mielde
  • Goas materiálaid sáhttit doaimmahit jorgaleaddjái
  • Jorgalusa áigetávval
  • Man hámis teaksta lea oažžumis
• Muitte almmuhit čielgasit man sámegillii bivddát jorgalusa
• Soaba jorgalusa hattis ja rehketbearramis ovddalgihtii
• Soaba gullágo deavstta dárkkisteapmi haddái. Jos gažaldagas lea teaksta, mii prentejuvvo, sáhttá jorgaleaddjiin soahpat, ahte son dárkkista vel prentema várás gárvves teavstta giela.
• Jorgalusas sáhttá bargat maiddái ovdagulaskuddama , jos teaksta, man galgá jorgalit ii leat vel gárvvis, muhto dieđát sullii gárvánan áiggi.

Sámedikki hattiid sáhttá doallat ovdamearkan, muhto freelancer-jorgaleaddjit berret mávssu iežas hattiid mielde. Freelancer-jorgaleaddjiid jorgalanhattiid gánneha jearrat njuolga freelancer-jorgaleaddjiin.