Sámediggi oassálasttii ON:id dálkkádatkonferensii – eamiálbmogiid olmmošvuoigatvuođaid galgá gudnejahttit

ON:id dálkkádatsoahpamuša oassebeallečoahkkin (COP) lágiduvvui Stuorra-Británnia Glasgow’s 31.10.–13.11. Jearaldagas lei ON:id vuollásaš dálkkádatrápmasoahpamuša 26. oassebeallečoahkkin ja vuosttas oassebeallečoahkkin Pariissa dálkkádatsoahpamuša áigodaga álgima 2020 maŋŋá. Čoahkkima guovddáš mihttomearrin lei soahpat Pariissa soahpamuša ollašuhttimis ja maiddái reaidduin dehege gaskomiin ollašuhttima várás.

Eamiálbmogiid sávaldat čoahkkimis lei, ahte njuolggadusaide, mat laktásit márkanmekanismmaide, galgá girjet eamiálbmogiid olmmošvuoigatvuođaid gudnejahttima go gávppašuvvo njuoskungeahpedemiin. Áibbas čoahkkima loahpas fitnašuvai šiehtadus njuolggadusain, ja eamiálbmogiid vuoigatvuođat máinnašuvvojit márkanmekanismma njuolggadusaid oktavuođas. Márkanmekanismanjuolggadusain lea jearaldat das, man láhkai riikkat sáhttet ávkkástallat guoibmeriikkain sin ruhtadan dálkkádatdoaimmaiguin iežaset, Pariissa soahpamuššii almmuhan nuoskunulbmiliid juksamis.

– Sámediggái lea dehálaš, ahte mekanismma vehkiin ollašuhtton njuoskungeahpádusat ja daidda laktáseaddji doaimmat eai loavkit eamiálbmogiid vuoigatvuođaid mange guovllos máilmmi ja ahte mekanismmaid vehkiin juksojuvvon nuoskungeahpádusat leat duođalaččat. Dan várás lea dehálaš, ahte njuolggadusgirjjis lea máinnašupmi eamiálbmogiid vuoigatvuođaid gudnejahttimis, Sámedikki ságajođiheaddji Juuso muitala čoahkkima maŋimuš beivviid dovdamušain.

Eamiálbmogiid guoski áššit čoahkkimis ledje eamiálbmogiid dálkkádatforuma bargojoavkku (Local communities and Indigenous Peoples Platform) 6. deaivvadeapmi sihke dan bargoprográmmii gullevaš aktivitehtat čoahkkima áigge. Lassin čoahkkimis dohkkehuvvui bargojoavkku nubbi doaibmaplána jagiide 2022–2024. Ođđa doaibmaplána sisttis doallá oktiibuot ovcci aktivitehta, mat laktásit eamiálbmogiid árbevirolaš dihtui sihke oassálastimii dálkkádatnuppástusa guoski politihkkii sihke doibmii.

Ságajođiheaddji Tuomas Aslak Juuso ja riikkaidgaskasaš áššiid čálli Inka Saara Arttijeff ovddasteigga čoahkkimis Sámedikki Suoma sáttagotti oassin. Sámedikki ovddasteaddjit oassálasttiiga eamiálbmogiid guoski ráđđádallamiidda sihke konferenssa mielddusdáhpáhusaide.  Suoma Sámedikki lassin Norgga, Ruoŧa ja Sámiráđi ovddasteaddjit oassálaste čoahkkimii.

Glasgow’a čoahkkin lei koronaáigge vuosttas stuorra ON-čoahkkin, mii lágiduvvui fysalaš čoahkkimin. Čoahkkimii ja dan siidodáhpáhusaide oassálaste oktiibuot árvvu mielde badjel 25 000 oassálasti. Čoahkkimii oassálaste sullii 150 eamiálbmogiid ovddasteaddji birra máilmmi.

Govva: Inka Saara Arttjeff

Árktalaš guovllus dálkkádat lieggana jođánabbot go eatnanspáppa eará guovlluin

Ráđđehusaid gaskasaš dálkkádatpanela PCC:a gieskat almmustuvvan raportin mielde eatnanspáppa gaskaliekkasvuođa badjáneapmi lea jođálmuvvan ja dat manná badjel 1,5 gráđa rájá maŋimustá juo boahttevaš logijagi álggobealde. Pariissa soahpamuša ratifiseren oassebealit leat čatnasan dasa, ahte figget ráddjet liegganeami 1,5 gráđđii, muhto geavada doaimmain dat ii vel doarvái oidno. Árktalaš guovlluin dálkkádat lieggana ainjuo guovtte geardde jođánabbot go eatnanspáppa eará guovlluin. Dat váikkuha buot árktalaš eamiálbmogiidda go eallindilli rievdá, ja oidno ovdamearkan árbevirolaš ealáhusaiguin bargamis.

Sámedikki dán válgabaji oktan váldoulbmilin lea doaibmabijuid ovddideapmi dálkkádatnuppástusa ráddjema dihtii nu, ahte váldojit vuhtii sámiid vuoigatvuođat. Válgabaji doaibmaprográmma dárkilut ulbmilat leat sámi dálkkádatnuppástusa vuogáiduvvanprográmma ja dálkkádatpanela ovddideapmi sihke dálkkádatnuppástuspolitihkkii váikkuheapmi nu álbmotlaččat go riikkaidgaskasaččatge.

Lassidieđut

Tuomas Aslak Juuso
Ságajođiheaddji
+358 40 687 3394
tuomas.juuso(at)samediggi.fi

Inka Saara Arttijeff
Riikkaidgaskasaš áššiid čálli
+358 50 574 7629
inka-saara.arttijeff(at)samediggi.fi