ON luondo-dálkkádatčoahkkimiin eamiálbmotmearrádusat – “Historjjálaš mearrádus eamiálbmogiid bissovaš ovddasteamis luondočoahkkimis”
Sámediggi oassálasttii ON biodiversitehta- ja dálkkádatkonferánssaide Suoma delegašuvnna oassin. Calis ordnejuvvon biodiversitehtakonferánssas dahkkui historjjálaš mearrádus vuođđudit ođđa bissovaš orgána eamiálbmogiidda.
ON luondočoahkkin (biologalaš máŋggahámatvuođa guoskevaš oktasašsoahpamuša 16. oassebeallekonferánsa, CBD COP16), ordnejuvvui Colombia Calis 21.10.–1.11. Čoahkkimis dahkkui mearrádus vuođđudit ođđa bissovaš veahkkeorgána artihkkala 8(j) ollašuhttima várás. Artihkal 8(j) gieđahallá eamiálbmogiid ja báikkálaš servošiid oassálastima ja árbevirolaš dieđu luonddu máŋggahámatvuođa suodjaleami ja suvdilis geavaheami doaimmain.
– Mearrádus hukset eamiálbmogiidda bissovaš ovddastusa ON boahttevaš luondočoahkkimiin lea historjjálaš. Lea duođaid dehálaš, ahte eamiálbmogiid árbevirolaš diehtu váldojuvvo mearrideamis vuhtii. Eamiálbmogiin lea ollu maid fállat veahkkin, go galgat čoavdit luondojávkui ja dálkkádatrievdamii laktáseaddji čuolmmaid, Sámedikki sátnejođiheaddji Pirita Näkkäläjärvi muitala.
Eamiálbmogiid oassálastin biodiversitehtabargui nanosnuvvá
Ođđa bissovaš orgána doaibmanmálle ovddideapmi joatkašuvvá čuovvovaš guovtti jagi áigge. Ođđa orgána fállá ain nannosut vuogádaga eamiálbmogiidda oassálastit biologalaš máŋggahámatvuođa guoskevaš oktasašsoahpamuša ollašuhttinproseassaide.
Lassin oassebealit dohkkehedje ođđa bargoprográmma, mii gullá artihkkalii 8(j). Ođđa bargoprográmma nanosmahttá eamiálbmogiid vuoigatvuođaid, oassálastima ja árbevirolaš dieđuin ávkkástallama globála biodiversitehtabarggu guovddážis. Prográmma ulbmilin lea dat, ahte eamiálbmogiid dehálaš oassálastin oktasašsoahpamuša golmma váldoulbmilii ovddiduvvo. Váldoulbmilat leat biologalaš máŋggahámatvuođa áimmahuššan, biologalaš máŋggahámatvuođa suvdilis geavaheapmi ja ávkkiid vuoiggalaš ja dássedettolaš juogadeapmi. Prográmma doarju maiddái Kunming-Montreal riikkaviidosaš biodiversitehtaovdáneami (KMGBF) ollašuhttima.
Maiddái dálkkádatkonferánssas dohkkehuvvui bargoprográmma, mii ovddida eamiálbmogiid vuoigatvuođaid
Nubbi mearkkašahtti ovdánanlávki olahuvvui Azerbaižana Bakus 11.–22.11. ordnejuvvon ON dálkkádatkonferánssas (Dálkkádatrievdama guoskevaš rápmasoahpamuša 29. oassebeallekonferánsa, UNFCCC COP29), mas dohkkehuvvui ng. eamiálbmotlávdi, (Local Communities and Indigenous Peoples Platform), golmmajahkásaš bargoprográmma jagiide 2025–2027. Bargoprográmma vuođđun lea geassemánus Bonn dálkkádatčoahkkimis ráđđádallojuvvon teaksta. LCIPP bargoprográmma láhčá dálkkádatrievdama duostumis guovddáš rámma sihke eamiálbmogiid vuoigatvuođaid ovddideami ja lassin árbevirolaš dieđuin ávkkástallama várás.
– Eamiálbmogiid vuoigatvuođaid nannen lea olles planehta ovdu. Dasa lea sivva, go 80 proseantta máilmmi biodiversitehtas leat eamiálbmogiid eatnamiin. Mii áimmahuššat eatnamiid ja čáziid čuovvovaš sohkabuolvvaid várás ja das ávkašuvvá olles máilbmi, muitala sátnejođiheaddji Näkkäläjärvi.
Sámedikki ovddastii čoahkkimis riikkaidgaskasaš áššiid čálli Inka Saara Arttijeff.
Lassedieđut:
Pirita Näkkäläjärvi
Sámedikki sátnejođiheaddji
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi
044 7533766
Inka Saara Arttijeff
Riikkaidgaskasaš áššiid čálli
Inka-saara.arttijeff@samediggi.fi
050 5747629
