Sámi eatnan duoddariid evttohuvvo sámi álbmotluohtin

Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegoddi evttoha ahte «Sámi eatnan duoddariid» maid Áillohaš – Nils-Aslak Valkeapää lea bidjan, galgá leat sámiid oktasaš álbmotluohtin.

– Juoigamis ja luođis lea guovddáš sajádat sámi kultuvrras ja dat lea min iežamet árbevierru. Sámiin lea iežamet lávlla Sámeálbmot lávlla. Danin lea lunddolaš ahte mis maiddái lea iežamet álbmotluohti vai čalmmustahttit luođi mearkkašumi sámiide.

“Sámi eatnan duoddariid” luohti maid Áillohaš – Nils-Aslak Valkeapää lea bidjan, lea áiggiid čađa ožžon mearkkašumi sámi ovttastahtti symbolan, ja lea dávjá juigojuvvon sámi birrasiin sihke mánáidgárddiin, skuvllain, almmolaš dilálašvuođain ja muđui gos sámit leat čoahkkanan. Áillohaš – Nils Aslak Valkeapää dáidagis lea olles-sámi geahčestat ja son lei dáiddár geasa visot sámit dovdet fuolkevuođa. Sámi eatnan duoddariid- luođis leat olu sullasašvuođat iešguđet luohteárbevieruiguin Sámis, ja dat sáhttá ovttastahttit sihke vuelie, vuolle, luohti, livđe ja leu´dd. Luohti ovddasta sápmelaččaid gullevašvuođa Sápmái, seammás go dat govvida sámiid ráhkisvuođa iežaset eatnamiidda. Sápmi lea dat liegga litna salla man mii eahccit ja ohcalit.

Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegoddi evttoha luohtešuokŋan dan mii lea oahpis miehta sámi ássanguovllu ja man oallugat leat juoigan, ja maid Áillohaš – Nils Aslak Valkeapää lea ieš bádden 1978:s. Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegoddi evttoha dajahusaid luohtái maid Áillohaš – Nils Aslak Valkeapää lea ieš čállán 1996:s ja maŋŋel almmuhan girjjistis Girddán, seivvodan 1999:s. Sámi álbmotluođi galgá sáhttit juoigat dušše luohtin, dahje muhtin dajahusaiguin, dahje buot dajahusaiguin.

Sámieatnan duoddariid
dáid sámi mánáid ruoktu
galbma geađge guorba guovlu
sámi mánáid ruoktu 

Beaivi Áhči gollerisku
almmi allodagas
coahkká váibmu Eanan eatni
eallin eatnun šoavvá 

Mánu silbbat šelggonasat
jietnja meara márra
guovssahasat násteboagán
lottit ráidarasas 

Vuoi dáid Davvi duovdagiid
dán viiddis almmi ravdda
garra dálkkit juoiggadallet
máná vuohttunluđiid 

vuoi dáid fávrrus eatnamiid
vuoi jávrriid čuovgi čalmmiid
liegga litna eatni salla
gievvudeaddji gietkka 

Biegga buktá Biegga doalvu
duottar dat lea duottar
duoddar duohken duoddar askkis
sámi mánáid dorvu 

Sámieatnan duoddariid
dáid sámi mánáid ruovttu
šearrát gearrá šealggáhallá
sámi mánáid ruoktu 

Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegotti evttohus ovddiduvvo Sámiid 22. Konferánsii 2021:s gos konferánsa de galgá meannudit evttohusa.

Duogáš

Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegotti leat Sámiráđđi ja Norgga, Ruoŧa ja Suoma Sámedikkit nammadan, ja láhttun leat Petra Biret Magga-Vars, Anders Kråik, Lars Anders Bær, Ol Johan Gaup, Thomas Åhren ja Anna Sakmarkina.

Sámiid 21. Konferánsa Tråantes 2017:s bivddii Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegotti jođihit viiddis proseassa, ja válljet dahje bidjat heivvolaš luođi sámi álbmotluohtin, ja buktit evttohusa Sámiid 22. Konferánsii mearridanláhkái. Lávdegoddi lea bargan bivdagiin fargga guokte jagi ja gávdnan evttohusa. Bargu ain jotkojuvvo ja luohti galgá heivehuvvot sámi gielaide ja juoiganmálliide ja muđui ráhkkanahttojuvvot mearridanláhkái.

Gulahallanolmmoš

Anders Kråik, tel. +46 70 224 71 61
Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegotti ságadoalli gaskal 2017-2019

Petra Magga-Vars, tel+358 40 732 55 03
Sámi čearddalaš dovddaldagaid lávdegotti ságadoalli 19.09.2019 rájes

Kuva: Tarja Länsman