Sápmelaččaid vuoigatvuođaid galgá sihkkarastit guolásteami guoski njuolggadusain
Lappi gearretriekti hilggui 12.8.2022 guovtte sápmelačča áššáskuhttimiid guolástanrihkkumušain Anáris ja Ohcejogas. Gearretrievtti mielde fámus leahkki guollebivddu guoski ráddjehusat leat leamaš ruossalágaid vuođđolága 17 §:a 3 momeanttas sihkkaraston sámiid kulturvuođđovuoigatvuođaiguin. Árabut giđđat Alimus riekti attii guokte ovdamearrádusa, maid mielde guolásteami guoski njuolggadusat Deanu čázádagas ledje sámiide vuođđolágas sihkkaraston vuoigatvuođaid vuostá.
Gearretrievtti gieskat boahtán duomut jotket Alimus rievtti cuoŋománus 2022 addin ovdamearrádusaid linjjá mielde. Ovdamearrádusaid mielde guolásteami guoski njuolggadusat Deanu čázádagas ledje ruossalágaid sámiide vuođđolágas sihkkaraston vuoigatvuođaiguin.
Anni Koivisto ja Leo Aikio. Govat: Johanna Alatorvinen ja Ville Fofonoff.
– Duopmostuoluid mearrádusat čujuhit čielgasit, ahte guolásteami guoski njuolggadusat eai leat dál vuođđolága mielde. Guolásteami guoski njuolggadusaid galgá ođasmahttit nu, ahte dat sihkkarastet sámiid vuoigatvuođaid, ja guolástanráddjehusaid ásahettiin galgá geavahit ovdasajis dakkár vugiid, mat eai ráddje sámiide vuođđolágas sihkkaraston vuoigatvuođaid, dadjá I várreságajođiheaddji Anni Koivisto.
Sámedikki várreságajođiheaddji Leo Aikio lea nubbi guolástanrihkkumušaid dihtii áššáskuhtton olbmuin. Aikio šiittii, ahte gažaldagas livčče rihkkumuš, dasgo sus lea vuoigatvuohta báikkálaš sápmelažžan árbevirolaččat bivdit borranguoli guovllu árbevirolaš ja hui guhkes áigge fástan šaddan dihto bivdobáikkiin.
– Lea boastut, ahte sápmelaččat gártet ohcat vuoigatvuođa kultuvrraset ollašuhttimii duopmostuoluid bokte. Láhkaásaheapmi galgá leat čielggas maiddái sápmelaččaide. Juos guolásteami guoski njuolggadusain eai vuhtii váldojuvvo Suoma vuođđoláhka dahje duopmostuoluid čovdosat, lea dilli sápmelaččaide hui eahpečielggas. Livčče buohkaid ovdu, ahte sápmelaččaid vuoigatvuođat vuhtii váldošedje juo dalle, go láhkaásaheamit válmmaštallojit, joatká Sámedikki II várreságajođiheaddji Leo Aikio.
Čuoččuhuvvon guolástanrihkkumušat ledje dáhpáhuvvan borgemánus 2020 Anáris Juvdujoga Vuolimuš guoikkas, geassemánus 2018 Ohcejoga Geavojávrris sihke suoidnemánus 2017 Ohcejogas Čársejoga vuollegoržžis.
Gearretrievtti oainnu mielde dáhpáhusain ii leat duođaštuvvon, ahte ráddjehusat sámiide guoskin livčče lean rihkkumušáigge guollenáliid suodjaleami ektui vealtameahttun doaimmat. Ráddjehusaid livčče gearretrievtti mielde sáhttán bidjat guoskat garrasabbot dakkár bivdui, mii ii návddaš vuođđolága 17 §:a 3 momeantta ja KP-soahpamuša artikla mieldásaš suodjaleami.
Vuođđolága 17 §:a 3 momeantta mielde sápmelaččain eamiálbmogin lea vuoigatvuohta doalahit ja ovddidit iežaset giela ja kultuvrra. Sámekultuvrii gullet earret eará sápmelaččaid árbevirolaš ealáhusat – guolásteapmi, boazodoallu, meahcásteapmi, čoaggin ja sámeduodji. ON:id Siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaid guoski soahpamuša 27 artikla mielde daid riikkain, gos leat álbmotlaš, oskkoldaga guoski dahje gielalaš vehádagat, ii oaččo dakkár vehádagaide gullevaš olbmuin gieldit vuoigatvuođa ovttas joavkku eará lahtuiguin návddašit iežas kultuvrras.
Gearretrievtti mearrádusat eai leat vel lágafámolaččat.
Lassidieđut:
Anni Koivisto
I várreságajođiheaddji
040 415 5969
anni.koivisto@samediggi.fi
Leo Aikio
II várreságajođiheaddji
040 621 6505
leo.aikio@samediggi.fi
Sarita Kämäräinen
ealáhus- ja birasláhkačálli
040 186 7258
sarita.kamarainen@samediggi.fi
Ovdasiiddu govva: Terhi Tuovinen
