Sääʹm psykososiaalʼlaž tueʹrj juâkkaz juätkkmõʹšše âlgg käunnʼjed räʹtǩǩummuš
Sääʹmteʹǧǧ nuäjjââtt Lääʹdd halltõʹsse, što tõt ainsmâtt Sääʹm psykososiaalʼlaž tueʹrj juâǥǥas Uvjj – Uvjâ – Uvja tåimmjummuž juätkkmõõžž še tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâj puuttmõõžž mâŋŋa. Sääʹmteʹǧǧ âânn vääžnʼjen, što Lääʹdd riikk kuâdd vasttõõzz säʹmmlai miõl puârastvââjjmõõžžâst da tõn tuärjjummšest.
Sääʹmteʹǧǧ eʹtǩǩad, što eeʹjj 2026 ääiʹj juâkkaz tåimmjummuž juätkkai ânnʼjõž suåppmõõžž jueʹtǩeeʹl ja lââʹssteäggtõõzz vaʹrrjeeʹl. Eeʹjj 2027 aʹlǧǧe mõõneeʹst tåimmjummša õõlǥči kaunnâd põõšši räʹtǩǩummuš pååđlääʹjjšiõttummuž da teäggtõõzz pääiʹǩ.
– Uuvj alttummuš da tåimmjummuž lij leämmaž miârkteei puârõs säʹmmlai miõltiõrvâsvuõđ kääzzkõõzzid, ǥu meeʹst lij vuõssmõs vuâra Lääʹddjânnmest kääzzkõs, koon vuäitt ââʹnned kooumin sääʹmǩiõlin da nääiʹt, što jiijjâs kulttuurtuâǥǥaž šâdd luândlânji valddum lokku, tuâtt Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Tuomas Aslak Juuso.
Sääʹm psykososiaalʼlaž tueʹrj juâǥǥas Uvjj – Uvjâ – Uvja lij alttuum sääʹm tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâj ääiǥas. Juâkkaz tåimmjummuž vuâđđââvv riikksuåvtõõzz kanslia da Lappi pueʹrrvââjjamvuuʹd kõskksaž suåppmõʹšše, kååʹtt põõtt tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâj puuʹđeen eeʹjj 2025 loʹppe. Pååđjuâkkaz alttummuš proseeʹss ääiǥas lij leämmaž vieʹltʼtem tõn diõtt, što ij vaʹstteei kääzzkõs leäkku leämmaž veâl ni kuäʹss.
Eeʹǩǩ 2026 lij kriittlaž sääʹmõhttsažkååʹdd puârastvââjjmõõžž beäʹlnn
Vueʹǩǩ säʹmmlai miõltiõrvâsvuõđ kääzzkõõzzi beäʹlnn ij leäkku Uvjj – Uvjâ – Uvja tåimmjummuž lokku vääʹldǩani mõttjam proseeʹss poodd, nääiʹt ååreen juâkkaz tåimmjummuž puʹrǧǧummuš jååʹđteʹči tuõđnalla mååusat vuâkka, koʹst säʹmmla kuâđđje vännsõs kääzzkõõzzi värra. Eeʹǩǩ 2026 lij jiijjâsnalla kriittlaž, ǥu tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio rapoort õlmstâttmõš õõlǥat še sääʹmõhttsažkååʹddest tuâj ouʹdde kaggõõtti vueiʹtlvânji samai čuõʒʒteei tobdlmi puʹrǧǧeem- da ǩiõttʼtõõllâm diõtt.
Sääʹmteeʹǧǧ mieʹldd vuõss-sââʹjest lij vieʹltʼtem ainsmâʹtted, što Uuvj tåimmjummuž juätkkai ânnʼjõžmaall mieʹldd eeʹjj 2026 ääiʹj. Tät õõlǥat ânnʼjõž suåppmõõžž juätkkmõõžž da tåimmjummuž tiuddmeärrsaž teäggtõõzz raʹvvjummuž.
– Raukkâp Lääʹdd halltõõzz kueʹdded vasttõõzz säʹmmlai miõl puârastvââjjmõõžžâst da raʹvvjed sääʹm psykososiaalʼlaž tueʹrj juâkksa taarbšem lââʹssteäggtõõzz čõõuč 2025 budjeʹttsaǥstõõllmõõžžin, što tåimmjummuž vuäitt juätkkjed puåtkkneǩani, särnn saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Juuso.
Tuejjuum saʹtssjummšid ij õõlǥ mõõnted
Sääʹmteʹǧǧ veâl kägg ouʹdde, što juâkkaz tåimmjummša âlgg raajjâd põõšši vuâđđ. Põõššjen vuäǯǯmõõžž liâ eʹtǩǩääm jm. sääʹm tuõttvuõtt-da suåvâdvuõttkomissio, ÕM spesiaalraportõʹstti Fabian Salvioli da meersaž uuʹccbõs joouki suõjjlummuž kuõskki raammõõlmâs-suåppmõõžž vuäppõõzzuʹvddi komitea. Juâkkaz tåimmjummša leät tuejjuum miârkteei saʹtssjummšid, jeäʹrbi mieʹldd tuâjjlažkååʹdd rekrytââʹsteeʹl da lââʹss-škooultõõzzin, kook liâ vueiʹtlvâsttam tåimmjummuž jåttjummuž oʹnnsteeinalla. Tõt lij vuõss-sâjjsa vääžnai, što juâkkaz kääzzkõõzz da äʹšštobddmõš seilla še juätkast sääʹmnarood âânnmõõžžâst, ij-ǥa tuejjuum tuâjj mõõnči tuʹššen.
– Uuvj tåimmjummšest liâ määŋg vääžnai elemeeʹnt, mâta ǩiõlʼlaž, kulttuursaž da väʹlddkååddlaž âsttjemvuõtt, kook liâ säʹmmlaid samai kõskksa da koin lij šiõǥǥ ââʹnned ǩidd še juätkast. Tõn diõtt lij vieʹlttʼtem, što juâkkaz põõšši tåimmjummša kaaunât räʹtǩǩummuš, kååʹtt tuârvv tõn sââʹj da teäggtõõzz, leša vueiʹtlvâstt seämma vuâra tõn tåimmjummuž luândlaž pieʹǩǩen jeeʹres sosiaal- da tiõrvâsvuõtthuâl, särnn Sääʹmteeʹǧǧ vs. sosiaal- da tiõrvâsvuõttpiisar Anni Koivisto.
Sääʹmteʹǧǧ eʹtǩǩad, što säʹmmlaid jurddum psykososiaalʼlaž tuäʹrjj viiǥǥčeš čõõđ juätkast riikk sosiaal- da tiõrvâsvuõtthuâl spesiaalkääzzkõssân, koʹst lij pååđlääʹjjšiõttummuš da teäggtõs. Lääʹjjest vuäitčeš meärtõõllâd kääzzkõõzzi teäggtõʹsse, vuäʹpstummša, vuåppmõʹšše, ärvvtõõllmõʹšše da čõõđ viikkmõʹšše õhttneei vasttõõzzid. Valmštõõllmõš õõlǥči altteed vueiʹtlva sõrgg, što säʹmmlai luõʹttjummuš õhttsažkååʹdd kääzzkõõzzid seill.
Sääʹmteeʹǧǧ halltõs lij ǩieʹssmannu såbbrest 7/2025 priimmâm tuâǥǥažmošttaz, koʹst liʹnjjeet Sääʹmteeʹǧǧ vuäinnmõõžžin sääʹm psykososiaalʼlaž tueʹrj juâkkaz tåimmjummuž tuõrvvâm diõtt.
Lââʹssteâđaid ouʹdde
Tuomas Aslak Juuso
saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi
Anni Koivisto
vs. sosiaal- da tiõrvâsvuõttpiisar
044 775 6560
anni.koivisto@samediggi.fi
