Sääʹmnuõri konfereeʹns õõlmâsceälkkmõš: “Meeʹst lij vuõiggâdvuõtt pueʹttiäigga da tõt feʹrttai leeʹd mij jiijjennallšem”
“Meeʹst sääʹmnuõrin lij haall da miõllǩeässmõš mättjed sääʹmǩiõll da seʹrdded tõt puõʹtti puõlvvõõǥǥid di ââʹnned äʹrbbvuõđlaž teâđast ǩidd. Nääiʹt sääʹmkulttuur seill jieʹllʼjen. Äʹrbbvuõđlaž teâtt ij leäkku mii-ne mâid ǩiõččâp ååuǥbeäʹlnn, tõt kooll miʹjjid säʹmmlaid da lij luândlaž pieʹǩǩ miʹjjid.”
Õõlmâsceälkkmõõžž uʹvddeš sääʹmnuõri konfereeʹnsest Sääʹmtegga da tõn vuâsttavaaʹldi Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Tuomas Aslak Juuso. Snimldõk: Ville Fofonoff / nuõrisuåvtõs.
Sääʹmnuõri õõlmâsceälkkmõš kägg ouʹdde mättʼtemplaani, mättmateriaal da škooultõõzz miârktõõzz äʹrbbvuõđlaž teâđ raʹvvjem diõtt sääʹmnuõri jieʹllmest. Õõlmâsceälkkmõõžžâst tuõđât, što sääʹmnuõr âʹlǧǧe vuäǯǯad da taarbše historia mättʼtõõzz sääʹm ǩiõččâmkuuʹlmest naaʹlin, kååʹtt kuâđđ riikki raajid tuâkka da ǩiõttʼtââll säʹmmlaid meeran da jiijjâs historiallaž narratiivâs väʹlddooumžen.
– Sääʹmnuõrid lij vääžnai, što sij vueiʹtte mättjed jiijjâs kulttuur ja identiteeʹtt beäʹlnn vääžnai aaʹššid mâta jiijjâs ǩiõl da sääʹmhistoria. Õõlmâsceälkkmõš âânn seʹst konferenssa vuässõõđjin nuõrin puättam jurddjid tõʹst, mâid äʹrbbvuõđlaž teâtt da tõn ooudâsjuäʹtǩǩummuš miârkat siʹjjid jiõccseez. Tuäivvap, što Sääʹmteʹǧǧ juätkk tuâjas da peälašt puõʹtti sääʹmpuõlvvõõǥǥi pueʹttiääiʹj peäʹlest, tuâtt õõlmâsceälkkmõõžž raajjmõʹšše vuässõõttâm nuõrisuåvtõõzz väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj Niila-Juhán Valkeapää.
Õõlmâsceälkkmõõžž uʹvddeš sääʹmnuõri konfereeʹnsest Sääʹmtegga da tõn vuâsttavaaʹldi Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Tuomas Aslak Juuso.
– Sääʹmnuõrin lij jiijjâsnallšem rool äʹrbbvuõđlaž teâđ seillmõõžžâst, ooudâsviikkmõõžžâst da serddmõõžžâst ođđ puõlvvõõǥǥid. Lij vääžnai, što õõlmâsceälkkmõõžžâst liâ konkreettlaž eʹtǩǩõõzz, što vueiʹttep Sääʹmteeʹǧǧest õõutveäkka nuõrisuåvtõõzzin smiõttâd taarbšeei tååimaid, särnn Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Tuomas Aslak Juuso.
Lââʹssen õõlmâsceälkkmõõžžâst tuõđât, što äʹrbbteâđ puõlvvõõǥǥâst nobba serddjummuž tuõrvvâm diõtt feʹrttai saʹtssjed še škooultõʹsse. Äʹrbbteâtt ij kuuitâǥ sirddu tåʹlǩ klaasslõõnjâst puõlvvõõǥǥâst nobba, ǥu še äʹrbbvuõđlânji teâđast jiijjâs põõrtâst. Mij nuõr raukkâp, što puärrsab puõlvvõõǥǥ, ǩeäin äʹrbbvuõtt-teâđ liâ, peʹjje čorru pââlas jiijjâs teâtt-tääʹzz da tääid vääʹnnvuõđâst da jueʹǩǩe äʹrbbvuõtt-teâđeez miʹjjid.
Õõlmâsceälkkmõõžžâst eʹtǩǩeet, što sääʹmnuõrid jäʹrjstet mieʹrrkõskksaž ”areenaid” noorõõttâd da raʹvvjed õhttsallâšvuõđ. Lââʹssen ǩiõl mättʼtõõzzâst õõlǥči ainsmâʹtted riʹjttjeei mieʹrrtieʹǧǧ ođđ mättmateriaalid.
Õõlmâsceälkkmõš lij lookkâmnalla: Konfereeʹns õõlmâsceälkkmõš
Sääʹmnuõri konfereeʹns õʹnneš Aanrest 14.-15.8.2025. Õõlmâsceälkkmõš lij valmštõllum konfereeʹns õõlmâsceälkkmõš tuâjjpääʹjest. Konfereeʹns prograammâst õʹnne saakkvuâraid jm. Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž Tuomas Aslak Juuso, nuõrisuåvtõõzz väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj Niila-Juhán Valkeapää, musikkpedagog da juõiggi Laura Tapiola di videotiõrvvʼvuõtt liikkeem-, sporttjem- da nuõriminister Mika Poutala. Prograammâst leʹjje saakkvuârai lââʹssen vuässâʹttemnallšem tuâjjpääʹj. Konfereeʹns teeʹmmen leäi äʹrbbvuõđlaž teâtt da tõn väʹlddjäʹrjsteeʹjen tååimai Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõs.
Lââʹssteâđaid ouʹdde:
Nuõrisuåvtõõzz konfereeʹns tuâjj-joouk saaǥǥjååʹđteeʹjj,
nuõrisuåvtõõzz väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj
Niila-Juhán Valkeapää
niila-juhan.valkeapaa@samediggi.fi
Tuomas Aslak Juuso
Saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi
Nuõrisuåvtõõzz projeʹktt-tuâjjlaž
Lifu Torikka
Teʹl. 044 902 4833
lifu.torikka@samediggi.fi
Nuõripiisar
Elli-Marja Hetta
teʹl. 050 382 5179
elli-marja.hetta@samediggi.fi
Nuõrisuåvtõõzz väʹlddtuâjjan lij viikkâd ooudårra sääʹmnuõri ǩiõlʼlaž da kulttuursaž vuõiggâdvuõđid da raaveed sääʹmnuõri kuullâmvuõđ sääʹmkulttuuʹre. Nuõrisuåvtõs valmštââll še tõid Sääʹmteeʹǧǧ ciâlklmid, aalǥtõõzzi da jeeʹres peäʹlestvälddmõõžžid, kook kueʹsǩǩe sääʹmnuõrid leʹbe sääʹmnuõri jieʹllemåårrmõõžžid.
