Sääʹmteʹǧǧ vuässââtt luâđ määŋghämmsažvuõđ neäʹttla

Sääʹmteʹǧǧ vuässââtt meeraikõskksaž luâđ määŋghämmsažvuõđ teemaneäʹttla 18.-22.5. õlmstââʹtteeʹl neäʹttel juõʹǩǩ peeiʹv video, kååʹtt õhttan luâđ määŋghämmsažvuõʹtte da sääʹmkulttuuʹre. Neäʹttel teema lie šiõttõllum sääʹmkulttuuʹre, da mieʹrren lij kaggâd sääʹmkulttuuʹre tääʹrǩes aaʹššid, kook kueʹsǩǩe luâđ määŋghämmsažvuõđ di tõõzz õhttneei äʹrbbvuõđlaž teâđ.

ÕM lij kuultam vueʹssmannu 22. peeiʹv meeraikõskksaž luâđ määŋghämmsažvuõđ peiʹvven. Peeiʹv mieʹrren lij lââʹzzted fiʹttjõõzz di tieʹttemvuõđ luâđ määŋghämmsažvuõđâst da tõn miârktõõzzâst.

Taʹnni luâđ määŋghämmsažvuõđ peiʹvv veiddan ǩeeʹjjmieʹldd neäʹttlen. Neäʹttel juõʹǩǩ peivva lij jiijjâs-i luâđ määŋghämmsažvuõʹtte õhttneei teema, kååʹtt õhttan meeraikõskksaž luâđ määŋghämmsažvuõđ kuõskki tuâj väʹlddteemaid. Neäʹttel ääiʹj pirr maaiʹlm tuejjeet viõusuum luâttsaaǥǥtummuž.

Sääʹmteeʹǧǧ teema jeeʹres neäʹttelpeeiʹvid lie:

Vu 18.5. Äʹrbbvuõđlaž teâtt da tõn miârktõs luâđ määŋghämmsažvuõʹtte.

Mâ 19.5. Luâđ määŋghämmsažvuõtt da suõjjeemvuuʹd di äʹrbbvuõđla jieʹllemvueʹjj.

Se 20.5. Luâđ määŋghämmsažvuõtt da äʹrbbvuõđlaž porrmõš, kueʹllšeellmõš di porrmõš-staan.

Ne 21.5. Luâđ määŋghämmsažvuõtt da kulttuur: ǩiõtt-tuâjj.

Pi 22.5. Tuåim luâđ määŋghämmsažvuõđ ǩeeuʹhjõõvvmõõžž cõggâm diõtt sääʹm ǩiõččâmkuuʹlmest.

Sosiaalʼlaž mediast vuäitt ââʹnned täid tobdstõõǥǥid #luâtt2020 #määŋghämmsažvuõtt #luâđmääŋghämmsažvuõtt

Tuâǥǥaž

Biolooglaž määŋghämmsažvuõđ kuõskki ÕM:i õõlmâs-suåppmõš (The United Nations Convention on Biological Diversity CBD) ääʹveeš vuâllaǩeeʹrjtemnalla ÕM:i pirrõs- da oouʹdeemkonfereeʹnsest (UNCED) Rio de Janeirost eeʹjjest 1992. Lääʹddjânnam lij ratifiâsttam biodiversiteʹttsuåppmõõžž eeʹjjest 1994. Biodiversiteʹttsuåppmõõžž täävtõssân lij suõjjeed skääđsuõllu ekosysteeʹmi, jieʹlli- da šâddšlaaji di tõi geeʹni määŋghämmsažvuõđ, ââʹnned luâttreeʹǧǧesvuõđi ǩeâllʼjeeinalla di jueʹǩǩed vuõiggvuõđmeâldlânji aauʹǩid, koid vuäǯǯat luâđ geeʹnväärai ââʹnnmest.

Biodiversiteʹttsuåppmõõžž artikla 8(j) õõlǥat suåppmõšvueʹsspieʹlid suõjjeed alggmeerai biodiversitetta õhttneei äʹrbbvuõđlaž teâđ. Artikla mieʹrrad, što suåppmõšvueʹsspeäʹl âʹlǧǧe meersaž lääʹjjšiõttummuž meâldlânji ââʹnned äärvast, suõjjeed da tuõʹllʼjed biolooglaž määŋghämmsažvuõđ suõjjummuž da ǩeâllʼjeei ââʹnnem peäʹlest miârkteei alggmeerai da äʹrbbvuõđlaž jieʹllemnääʹl mieʹldd jieʹlli pääiklaž õõutstõõzzi teâđ, innovaatioid da tuåimmâmnaaʹlid, di oouʹdeed da veeideed tõi suåvldummuž tän teâđ innovaatioi da tuåimmâmnaaʹli vuäʹmsteeʹji looʹvin da mieʹttvaaiktõõzzin di smeʹllkâʹtted tän teâđ, innovaatioi da tuåimmâmnaaʹli ââʹnnmest vuåǯǯum aauʹǩi tääʹsspeällsaž juâkkmõõžž.

Artikla kuâskk Lääʹddjânnmest säʹmmlaid da tõt suõjjad säʹmmlai luâttââʹnnma õhttneei äʹrbbvuõđlaž teâđ.

Eeʹǩǩ 2020 lij ns. luâđ määŋghämmsažvuõđ supereeʹǩǩ. Pirr eeʹjj lij mieʹrr saǥstõõllâd ođđ luâđ määŋghämmsažvuõđ kuõskki globaal raam (post-2020 global biodiversity framework) di jäʹrjsted luâđ määŋghämmsažvuõđ kuõskki ÕM:i õll tääʹzz såbbar. Ǩiinast leäi lââʹssen mieʹrr jäʹrjsted ÕM:i biodiversiteʹttsuåppmõõžž vueʹsspieʹli såbbar (CBD COP15), leâša konfereeʹns jäʹrjstummuš serddji COVID-19-pandemia diõtt pueʹtti ekka.

Lââʹssteâđ

saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso, teʹl. 040 687 3394, tuomas.juuso(at)samediggi

meeraikõskksaž aaʹšši piisar Inka Saara Arttijeff, teʹl. 050 574 7629, inka-saara.arttijeff(at)samediggi.fi