Saaǥǥjååʹđteei ǩiõčldõk ekka 2018
Eeʹjj 2018 muuʹštet tõn diõtt, što sääʹmteeʹǧǧ sååbbar heelǥii sääʹmteʹǧǧlääʹǩǩeʹtǩǩõõzz mâŋŋa nuʹtt pirr eeʹjj pešttam saǥstõõllmõõžžin di tõn diõtt, što trafikk- da saaǥǥtem-minister Berner vaʹlljii ruʹvddǩeäinnõhttvuõđ Ruäʹvnjaarǥâst Aanar pääiʹǩ Ǩeârkknjaʹrǧǧe juätkkseʹlvvtemnalla. Eeʹjj 2018 muuʹštet še tõn diõtt, što sääʹm ǩiõli olgglõsmättʼtõõzz kuõskki pilotthaʹŋǩǩõs vuäǯǯai teäggtõõzz da tõn diõtt što Sääʹmteeʹǧǧ vaaldâšm raaveeš saaǥǥtem da teâđtem veeʹrj ǩiõččlõddmin da mâʹŋŋlõbân veeʹrj aalǥtummšin.
Sääʹmteʹǧǧlääʹjj vueiʹtet ââʹnned säʹmmlai vuâđđlääʹǩǩen. Tõt lij meeʹst suvereniteeʹtt symbol, jiiʹjjen ǩiõl da kulttuur kuõskki jiõččvaaldâšm kuʹlmmǩeäʹdǧǧ. Sääʹmõõutstõs di Sääʹmteeʹǧǧ luʹvddkååʹdd uʹvdde mâŋŋa lääʹǩǩhämmaz vueiʹnnmes kõrr vuäinnmõõžžâs lääʹjj siiskõõzz jeänmõsân miârkteei vääʹnnvuõđin nuʹtt riiʹǩǩe ko Sääʹmteeʹǧǧ halltõʹsse, leša Sääʹmteeʹǧǧ saǥstõõllâmraukkmõõžžin huõlǩani sääʹmteeʹǧǧ vuäinnmõõžž halltõõzz eʹtǩǩõõzzâst sääʹmteʹǧǧlääʹjj muttõssân, koon sääʹmteʹǧǧ ǩiõttʼtõõli čõhččmannu 24. peeiʹv, jeät tuõđâst valddum lokku. Lääʹǩǩeʹtǩǩõõzz mieʹldd 3 § viõʹǩǩe puättmõõžž serddmõš mâʹŋŋla ko lääʹǩǩ leäi muđoi pueʹtted viõʹǩǩe, eʹtǩǩuum vuõiǥeemluʹvddkååʹdd norrõs da nõõmeemnääʹll di tõt mõõntõõllmõš, što sääʹmteʹǧǧlääʹjj 9 § meâldlaž saǥstõõllmõõžžid jeät jäʹrjstum sääʹmteeʹǧǧ raukkmõõžžin huõlǩani, leʹjje määin, kook viʹǩǩe eʹtǩǩõõzz heelǥummša sääʹmteeʹǧǧ såbbrest.
Lääʹddjânnam jueʹtǩi Aarktlaž suåvtõõzz saaǥǥjååʹđtempââʹjes eeʹjjest 2018. Tän pââʹj meäʹrti kõrrsânji Lääʹddjânnam vuejjam Jiõŋŋmiâr ruʹvddǩeäinnhaʹŋǩǩõs. Ruʹvddǩeäinnteeʹmm lij čuõppâm čõõđ sõrgg puk Aarktlaž suåvtõõzz tuåimmjummuž vueʹjjest, koʹst ǩeäinn ij leäkku leämmaž plaanin leʹbe ni saǥstõõllâm tääʹzzest saaǥǥjååʹđtempââʹj plaanâmpoodd äiʹǧǧen. Ruʹvddǩeäinnhaʹŋǩǩõõzz õõudummuš leäi še meerlaž trafikk-, vuʹvdd- da luâttreeʹǧǧesvuõttpolitiikk kõskkõõzzâst. Tät lij viikkâm sääʹmtuåimmjeeʹji viõǥǥid määŋgai jeeʹres tääʹrǩes teeʹmi ǩiõttʼtõõllmõõžžâst.
Rämmšam tõn, što mâŋŋa eeʹǩǩpõõʹjid pešttam saǥstõõllmõõžžin säʹmmlai dommvuuʹd åålǥbeäʹlnn jälsteei päärna da nuõr pieʹsse sääʹm ǩiõli mättʼtõʹsse sizz, ko mättʼtõs- da kulttuurministeria miõđi Uccjooǥǥ kådda teäggtõõzz kolmm eeʹjj piʹštti sääʹm ǩiõli mättʼtõõzz olgglõsõhttvuõđid õõʹnni pilotthaʹŋǩǩõõzz vääras. Tän õõl âʹlddmättʼtõõzz jäʹrjsteškuõʹtti Heʹlssnest.
Miârkteei äʹššen mušttlemeeʹjj äiʹǧǧen leäi še tõt, što sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥtummuž da teâđtummuž raaveeš. Saaǥǥtempiisar tuâj vaaiktõs lij leämmaž aainâst tõʹst, što Sääʹmteeʹǧǧ tuåimmjem positiivlaž kuâsttjummuš di vuõiggäiggsaž da ääiʹjpoddsaž teâđ mieʹrr tuåimmjem pirr lie lâssnam. Ååskam še tõõzz, što poliittlaž tuâj raavummuš väärrsaaǥǥjååʹđteeʹji paʹlǩǩummšin lij kookkas ǩiõččeeʹl samai miârkteei läuʹǩǩ õõudårra Sääʹmtegga di juʹn muđoi viõkkväärr aainâs tuâlljažkååʹdd da oskkum oummi õhttsažtuâj õõudummša.
Looppâst haaʹlääm späʹssbõõššâd mij tuâjjlažkååʹdd tuåimmjemtäävtõõzzeen ouʹdde tuejjuum kõrr tuâj di šiõǥǥ õhttsažtuâj ooudâst. Haaʹlääm še späʹssbõõššâd åskkoummeen, jeäʹrben väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjeen, šiõǥǥ poliittlaž õhttsažtuâjast mõõnnâm eeʹjj peäʹlnn di čõõnâsjooukeen da õhttsažtuâjjkuõiʹmeen, jeäʹrben Sääʹmrääʹđ, Saaʹmi siidsåbbrid sääʹmsuåvtõõzzeezvuiʹm, sääʹmõhttõõzzid, sääʹmvuuʹd paalǥâskooʹddid di sääʹmaktiivid mõõnni eeʹjj ooudâst!
Aanar 27.5.2019
Saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio
Sääʹmteeʹǧǧ tuåimm-mušttlõõzz eeʹjjest 2018 priʹmmeš Sääʹmteeʹǧǧ såbbrest 18.6.2019. Piâzzak tobdstõõttâd tuåimm-mušttlõʹsse Sääʹmteeʹǧǧ dokumeʹnttbaaŋkâst (lääddas).
