Sääʹmteeʹǧǧ halltõs peʹcclâstt budjeʹttčuõppmõõžžid kuõskki ođđsid – Sääʹmteʹǧǧ tuejjii še alttõõzz tuõʹllʼjed KHO:in ääiʹjpoddsaž ǩiõčldõõǥǥid mieʹrraaiʹji

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs peʹcclâstt tõn, što Sääʹmteeʹǧǧ budjeeʹtt eeǥǥas 2025 ääiǥat čuuʹt  čuõppâd riikktällõõzz vaiʹǧǧes vueʹjj diõtt.

Tän räjja lij teâđast, što aainâs vuõiggâdvuõttministeria pääiʹǩ Sääʹmtegga pueʹtti teäggtõõzz šõõddât čuõppâd. Jeeʹres ministeriai pääiʹǩ pueʹtti teäggtõʹsse vueiʹtlvânji pueʹtti čuõppmõõžžin ij leäkku veâl teâtt.

– Vuäǯǯaim õiʹdde ođđsid, što Sääʹmteeʹǧǧ pueʹtti eeʹjj budjeeʹtt čuõppât, leša miʹjjid ij leäkku veâl teâđtum tärkka summ, mõõn jiânnai. Tõt lij kuuitâǥ teâđast, što čuõppmõš vuõiggâdvuõttministeria pääiʹǩ pueʹtti teäggtõʹsse lij miârkteei, särnn sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Pirita Näkkäläjärvi.

Čuõppmõõžžin lij jõnn negatiivlaž vaaiktõs Sääʹmteeʹǧǧ vuâđđtoimmjummša.

– Peʹcclâʹsttep čuuʹt  tõn, mõõn nalla pâʹsttep piâssâd čõõđ mij lääʹjjest šiõttuum tuâjain pueʹtti eeʹjj. Čuõppmõõžžin lie aainâs vaaiktõõzz Sääʹmteeʹǧǧ ǩiõll- da kulttuurtuõjju. Õõuʹdmõsân sääʹmpäärna da nuõr muõkkšâʹvve di pueʹtti puõlvvõõǥǥ, särnn saaǥǥjååʹđteei Näkkäläjärvi.

Riikksuåvtõs tuʹmmii 25.4. ođđ riikkvaaldâšm tuâjai da õõlǥtõõzzi ǩieʹppummšest di riikkveäʹǩǩvuõttšeäštain di tuʹmmii ääiʹjeed juʹn meäʹrruum toiʹmmjem-mâânai- di riikkveäʹǩǩvuõttšeäštaid. Sääʹm kulttuurjiõččvaaldâšm tuõʹllʼjem vääras jurddum riikkveäʹǩǩvuõđ määuʹset vuõiggâdvuõttministeria vaaldâšmsueʹrj momeeʹntest 25.01.50 (Veäʹǩǩvuõđ). Veäʹǩǩvuõttmomeeʹntid leät riikk tooiʹmest äiggmen juʹn-ba 25 proseeʹnt čuõppmõõžžid.

Sääʹmteeʹǧǧ budjeʹtt obbnes lij nuʹt 10 miljoon euʹrred. Tõt puätt vuõiggâdvuõttministeria, mättʼtõs- da kulttuurministeria di sosiaal- da tiõrvâsvuõttministeria vaaldâšmsueʹrjest Mättʼtõshalltõõzz pääiʹǩ, jeeʹres riikkveäʹǩǩvuõđâst, jiiʹjjes toiʹmmjem puuʹtʼteʹmmen di jeeʹres veäʹǩǩvuõđâst. Sääʹmteeʹǧǧest tuejjee 73 ooumžed.

Sääʹmteeʹǧǧ lääʹjjmeâldlaž tuâjaid kooll håiddad säʹmmlai jiiʹjjes ǩiõl da kulttuur di sij sââʹj alggmeeran kuõskki aaʹššid, tuejjeed veʹrǧǧniiʹǩǩid alttõõzzid da eʹtǩǩõõzzid di uʹvdded ciâlklmid da tuʹmmeed säʹmmlai õhttsaž âânnmõʹšše čuäʹjtum väärai juâkkmõõžžâst.

Sääʹmteʹǧǧ valmštââtt šiõttlõõvvâmtooiʹmid

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs mõõni såbbrest čõõđ obbkoov riikk eeʹjj 2025 tällõsarvvlõseʹtǩǩõõzz vaaiktõõzzin Sääʹmteeʹǧǧ toiʹmmjummša da alttii šiõttlõõvvâmtååimai valmštõõttmõõžž.

Riikk kõrr tällõsvueʹjjest ij ni kååʹtt õõlmâs toiʹmmjeei ij vieʹlt čuõppmõõžžid da Sääʹmteʹǧǧ še kuâdd suõiʹnes miõʹhtte , särnn sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Pirita Näkkäläjärvi.

– Sääʹmteeʹǧǧ vaaldâšm raajškuätt analyys Sääʹmteeʹǧǧ budjeeʹttest, lääʹjjest šiõttuum tuâjain da tõi koolain. Smiõttškueʹttep, mõõn šoora šiõttlõõvvâmtooiʹmid leäʹp valmmâž tõntaa, što Sääʹmteeʹǧǧ vueiʹttemvuõđ håiddad lääʹjjmeâldlaž tuâjas da säʹmmlaid alggmeeran kuulli vuõiggâdvuõđi teâuddjummuš jouʹdde vaar vuâlla, saaǥǥjååʹđteei Näkkäläjärvi ceälkk.

Teäggtõõzz čuõppmõš rââžžeʹče õuddmiârkkân Sääʹmteeʹǧǧ vueiʹttemvuõđid vuässõõttâd jeeʹresnallšem saǥstõõllâm- ja veʹrǧǧneǩproseeʹssid.

– Lie jiânnai proseeʹss, koin Sääʹmteeʹǧǧ tuâj taarbšet. Resuursi čuõppmõš meälǥeče da vaigsmââttče täi proseeʹssi čõõđviikkmõõžž, mii aainâs ij leäkku jurddjen. Tän vuâstta õõlǥči ainsmâʹtted, što aainâs määddai da čaaʹʒʒi âânnmõʹšše kuulli proseeʹss leʹčči soojjlõs da Sääʹmteʹǧǧ peäss saǥstõõllâd aaʹššin säʹmmlai vuõiggâdvuõđi ainsmâʹttem õuʹdde, särnn saaǥǥjååʹđteei Näkkäläjärvi.

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs juätkk saǥstõõllmõõžž čuõppmõõžžin äʹššvuäzzlaž ministeriaivuiʹm da parlameeʹntin.

Vueʹrddemnalla lij što riikkvääraiministeria õlmstâtt eʹtǩǩõõzz tällõsarvvlõssân 2025 neeʹttest 9.8.2024, da halltõõzz budjeʹttsaǥstõõllmõõžž tuõʹllʼjet 3.–4.9.2024. Riikk tällõsarvvlõseʹtǩǩõõzz ǩiõttʼtõõlât teäʹǧǧäʹššvälljkååʹddest da riikksuåvtõõzz išttmest 23.9.2024.

Sääʹmteʹǧǧ lij välddam peäʹl Sääʹmrääʹđđ kuõskki čuõppmõõžžid. Ålggministeria äigg looppted sääʹm meerõhttsažkååʹdd eeʹttkõʹstti Sääʹmrääʹđđ riikkveäʹǩǩvuõđ. Sääʹmrääʹđđ lij Sääʹmteeʹǧǧ õõldâs õhttsažtuâjjkueiʹmm.

– Sääʹmteʹǧǧ lij ǩeeʹrjtam ålggministeria årra, teâđtam Sääʹmrääʹđđ kaallšõs tuâjast õuʹddel puki meeraikõskksaž tääʹzzest da eʹtǩǩääm, što Sääʹmrääʹđđ čuõppmõõžž jårrââʹstet mååust, saaǥǥjååʹđteei Näkkäläjärvi särnn.

Alttõs mieʹrrkõõski kaaunõõttmõõžžin KHO:in

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs tuʹmmii såbbreʹstes eʹtǩǩeed alttõsân KHO presideʹntt Kari Kuusiniemi, što Sääʹmteeʹǧǧ da KHO kõõsk altteʹčeš mieʹrrkõõski ǩiõčldõõǥǥid sääʹmaaʹšši pirr Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei da KHO presideeʹnt di sij delegaatioi kõõsk.

Alttõs šõõddi KHO da Sääʹmteeʹǧǧ õhttsaž äimmõs-symposiuum puʹhttmen.

– Meeʹst  leäi samai oʹnstam euroopplaž suʹvddjid jäʹrjstum symposium. Meeʹst leäi vueiʹttemvuõtt särnnad Lääʹddjânnmest puki koolm jieʹlli sääʹmǩiõl diõtt, pukin sääʹm äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvuõʹjjin, säʹmmlai jieʹllemnääʹlest da säʹmmlai jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđâst. Symposiumâst saǥstõõllmõõžž leʹjje õõudårra ǩiõčči da puʹhtte õuʹdde taarb vaajted jurddjid  sääʹmaaʹšši pirr samai juʹn mieʹrraaiʹji, särnn sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Pirita Näkkäläjärvi.

Halltõõzz såbbrest äʹššliistâst leʹjje veâl jeeʹrab mieʹldd Sääʹmteeʹǧǧ eeʹjj 2023 tiillčiõlǥtõs da eʹtǩǩõõzz sääʹmǩiõllsai õuddpeâmmkääzzkõõzzi staanâm da õõuʹdeem vääras, sääʹmǩiõllsa mättmateriaal puuʹtʼtem vääras, sääʹm kulttuurmieʹrrteäʹǧǧen da sääʹm sosiaal- da tiõrvâsvuõttkääzzkõõzzi staanâm vääras eeʹjj 2026.

Sääʹmteeʹǧǧ halltõõzz vuäzzla lie Pirita Näkkäläjärvi (saaǥǥjååʹđteei), Leo Aikio (I väärrsaaǥǥjååʹđteei), Tuomas Aslak Juuso (II väärrsaaǥǥjååʹđteei), Karen-Anni Hetta, Tauno Ljetoff, Asko Länsman da Inka Musta. Halltõõzzâst lie eeʹttkõsttum puk kolmm Lääʹddjânnmest jieʹlli sääʹmǩiõl (nuõrtt-, aanar- da tâʹvvsääʹmm), puki sääʹmvuuʹd kooʹddi vuuʹd di gååradsäʹmmla.

Lââʹssteâđ
Pirita Näkkäläjärvi
Saaǥǥjååʹđteei
044 7533 766
pirita.nakkalajarvi@samediggi.fi