Sääʹmteʹǧǧlääʹjj meâldlaž saǥstõõllâmõõlǥtõs

Saǥstõõllâmõõlǥtõs kuâskk jeäʹrbi mieʹldd säʹmmlaid kuõskki lääʹjjšiõttummuž ooudâsviikkmõõžž, sääʹmǩiõl, sääʹmǩiõl mättʼtõõzz di mäddâânnmõõžž da kuåivâslääʹjj da pirrõsuõjjlemlääʹjj meâldlai looʹvi miõttmõõžž säʹmmlai dommvuuʹdest.

Saǥstõõllâmõõlǥtõõzz miârktõssân lij vuõiǥâs, äigga suåppi da õõutmiõllsažvuõʹtte ǩiččlõõtti vuârrmainstummuž Sääʹmtiiʹǧǧin da veʹrǧǧniiʹǩǩi kõõskâst. Saǥstõõllmõõžžâst ij leäkku kõõččmõš tåʹlǩ kuullmõõžžâst, õhttsažtuâjj da ǩiččlõõttmõš õõutmiõllsažvuõʹtte teäddâʹvve. Što saǥstõõllmõõžž miârktõs mõõnči čõõđ, âʹlǧǧe kuhttuin vueʹssbeäʹlin leeʹd riʹjttjeei kaʹtti teâđ saǥstõõllmõõžž mieʹrren åårrai ääʹššest da plaaneem tååim vaaiktõõzzin. Veʹrǧǧneeʹǩǩest feʹrttai ââʹnned huõll tõʹst, što Sääʹmteeʹǧǧest lij riʹjttjeei äiʹǧǧ harjjned saǥstõõllâm-materiaaʹle ja ǩiõttʼtõõllâd ääʹšš jiijjâs tåimmorgaanin. Saǥstõõllmõš põõtt juʹna õõutmiõllsažvuõʹtte leʹbe tõõzz, što õõutmiõllsažvuõđ ij leäkku ni saǥstõõllmõõžž jueʹtǩeeʹl vueiʹtlvaž vuäǯǯad. Saǥstõõllmõõžžâst raajât påʹrddǩeeʹrj, koozz ǩeeʹrjtet pââjas saǥstõõllmõõžž lopp-pohttmõš da vueiʹtlva čårrneei fiʹttjõõzz.

Õõlǥtõõzz čiõlǥeem diõtt vuõiggâdvuõttministeria lij õhttsažtuâjast Sääʹmtiiʹǧǧin valmštõõllâm mošttaz, koozz liâ norrum šiõǥǥ toiʹmmjemnääʹl saǥstõõllâmõõlǥtemvuõđ teâuddjummšest.

Saǥstõõllâmõõlǥtemvuõđ kruuʹǧǧe koʹlle puk kookkasvuällai da miârkteei tååim, kook vueiʹtte vuõiʹǧǧest da jiijjâsnallšem naaʹlin vaaikted säʹmmlai sâjja alggmeeran da kook kueʹsǩǩe säʹmmlai dommvuuʹdest:

1. aassâmkåʹddplaanummuž;
2. riikkmäädd, suõjjlemvuuʹdi ja poostaijânnamvuuʹdi håiddmõõžž, âânnmõõžž, vuåkrjummuž da luõvtummuž;
3. kuåivâsmineraalid seʹst õõʹnni voddâz ooccmõõžž da äuʹǩǩummuž di riikk mädd- da čääʹccvuuʹdin šõddi kåʹllškuʹlljeem;
4. säʹmmlai kulttuurmaʹlle kuulli jieʹllemvueʹjj lääʹjjšiõtlva leʹbe vaaldšemvuõđla muttâz;
5. sääʹmǩiõllsaž da sääʹmǩiõl škooulmättʼtõõzz di sosiaal- da tiõrvâsvuõttkääzzkõõzzi ooudâsviikkmõõžž; leʹbe
6. jeeʹres vaʹstteei säʹmmlai ǩiõʹlle, kulttuuʹre leʹbe sij sâjja alggmeeran vaaikteei ääʹšš.

Jõs veʹrǧǧneǩ lij snäätntem tõʹst, kooll-a mii-ne tåimm saǥstõõllâmõõlǥtemvuõđ kruuʹǧǧe, pueʹrr nääʹll lij jåårǥled Sääʹmteeʹǧǧ beälla da kõõččâd Sääʹmteeʹǧǧ vuäinalm saǥstõõllmõõžži taarblažvuõđâst. Veʹrǧǧneeʹǩǩ õõlǥtemvuõtt ǩiččlõõttâd õõutmiõllsažvuõʹtte vuäll še kõõččmõʹšše tõʹst, mõõk ääʹšš koʹlle saǥstõõllâmõõlǥtemvuõđ kruuʹǧǧe. Aalǥtõs saǥstõõllmõõžži jååttmõʹšše vuäitt pueʹtted še Sääʹmteeʹǧǧest leʹbe tõt vuäitt raukkâd veʹrǧǧneeʹǩǩest saǥstõõllmõõžžid taarbliʹžžen ǩiõččâm ääʹššest.